Zo studeer je het best: gooi de markeerstift weg en overhoor jezelf

Iedere student en scholier kent het gevoel wel dat je tijdens een toets niet op het juiste antwoord kunt komen. Jezelf een aantal keer overhoren tijdens de voorbereiding is volgens Gesa van den Broek een effectieve manier om dit de volgende keer te voorkomen. Mensen die zichzelf overhoren, onthouden meer woorden en kunnen sneller het antwoord geven dan mensen die de woorden herlezen.

De onderzoekster liet middelbare scholieren en volwassenen Engelse en Latijnse woorden leren met een overhoorprogramma. Het effect van het geven van feedback, hints en context tijdens het overhoren mat ze tijdens verschillende experimenten. Direct na het overhoren, én een week later, maakten de deelnemers een toets om het korte- en langetermijneffect aan te tonen van de verschillende overhoorversies.

Wat bleek? Feedback heeft een positief effect op het onthouden van woorden. Mensen worden zekerder als ze horen dat hun antwoord goed was. Bij een fout antwoord kregen de deelnemers het goede antwoord te zien. Dit helpt om het de volgende keer wel goed te doen.

Het geven van hints, zoals het tonen van de eerste letter van het woord, heeft geen positief effect op het onthouden van woorden op de lange termijn. Van den Broek: "Hints maken het oefenen makkelijker, maar op de toets krijg je deze hints niet."

Het geven van context heeft ook niet altijd een positief effect. Zo zorgt de context 'Ik wil graag de deur op slot doen. Waar is de key?' er wel voor dat je de betekenis van het woord key snapt, maar dit betekent niet dat je op de lange termijn ook onthoudt dat het sleutel betekent. Van den Broek: "Je onthoudt woorden beter als je het jezelf moeilijk maakt. Dan moet je graven in je geheugen."

Naast zichzelf overhoren kunnen leerlingen zich ook laten overhoren door hun ouders. Van den Broek heeft de volgende adviezen aan ouders: "Maak het overhoren niet te makkelijk. Vraag de woorden niet steeds in dezelfde volgorde en geef niet te veel tips. Geef het antwoord als je kind het woord niet weet. Stop niet met overhoren als je kind elk woord weet, maar laat ook de woorden die het kende vaker terugkomen. Herhaal het overhoren een aantal keer gedurende de dagen voor de toets."

Volgens Paul Kirschner, Universiteitshoogleraar en hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit, is dit onderzoek ook erg belangrijk voor (aankomende) docenten en leerlingen. "In de leerboeken staat zelden de effectiviteit van jezelf overhoren beschreven. (Aankomende) docenten zijn hiervan dus niet op de hoogte. Scholieren kennen de methode dus ook niet. Leerlingen herlezen vaak de stof of markeren woorden. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat dit op lange termijn veel minder effectief is dan jezelf overhoren. Dit onderzoek toont de robuustheid van jezelf overhoren aan."