LEES HIER. Nergens in Vlaanderen zijn inwoners zo bang voor het donker als in Denderleeuw. Wij riskeerden het toch om onze reporter te sturen (+)

Ondanks de vele inspanningen van overheden en politiekorpsen blijft het subjectieve onveiligheidsgevoel bij de Vlamingen een niet te onderschatten factor. “Economisch moeilijke tijden, een onberekenbare president in de Verenigde Staten, terreurdreiging, de Vlaming die zich van file naar file sleept. Alle elementen die het subjectieve onveiligheidsgevoel versterken, staan momenteel in het rood”, zegt criminoloog Brice De Ruyver.

Cijfers en onveiligheid, het blijft een moeilijke oefening. Er zijn de objectieve gegevens zoals het aantal woninginbraken, aantal aangiftes van geweld of het aantal fietsdiefstallen. Maar die data staan niet altijd in verhouding tot de eindscore van een stad of een gemeente. “Dat een stad als Turnhout bijvoorbeeld maar een eindscore van vier op tien haalt, verwondert mij”, zegt criminoloog Brice De Ruyver. “Ik kan dat niet duiden. Turnhout is een stad waar veel inspanningen worden geleverd, waar de politie hard werkt rond bewustmaking. Om maar te zeggen: je moet voorzichtig zijn met cijfers. Bovendien wordt niet elke vorm van criminaliteit geregistreerd. Veel huiselijk geweld bijvoorbeeld zal nog altijd de cijfers niet halen. Of in universiteitssteden worden fietsendiefstallen niet altijd aangegeven.”

Subjectieve onveiligheid dekt volgens De Ruyver een zodanig brede lading dat die nog weinig met echte criminaliteit te maken heeft. “Onderschat de impact van verkeersoverlast niet”, zegt hij. “Kijk ook naar de samenstelling van de bevolking in een gemeente, de werkloosheidsgraad, het percentage inwoners met een migratieachtergrond, de kwaliteit van de leefomgeving. In een gemeente waar de gemiddelde leeftijd relatief hoog is, zal het onveiligheidsgevoel toenemen. Waarom? Ouderen maken zich meer zorgen over de toekomst van hen die hen lief zijn.”

Klik op de kaart voor de score in uw gemeente:

Op deze manier gingen we te werk: Uit de criminaliteitscijfers van de lokale politiediensten (meest recente jaarcijfers van 2016) werden een aantal feiten geselecteerd zoals het aantal woninginbraken, diefstallen en afpersing, vandalisme, vecht- en schietpartijen, en moord. Die cijfers werden afgewogen tegen het aantal woningen of het aantal inwoners. Daarnaast werd door onderzoeksbureau iVOX een enquête gehouden bij 65.000 Vlamingen met een aantal vragen die peilen naar het onveiligheidsgevoel in hun gemeente. Dit werd gebundeld in een score op tien. Hoe hoger de score, hoe lager de criminaliteit en het onveiligheidsgevoel in uw gemeente.

Bange blanke Vlaming

Moeten we dan gewoon zeggen tegen de bange blanke Vlaming dat hij ongelijk heeft en basta? “Zeker niet”, zegt De Ruyver. “We kunnen niet naast de sociaal-economische realiteit. Je kan als burgemeester nog honderd keer zeggen dat objectief gezien, het allemaal nog wel meevalt in de gemeente. Daar heeft die inwoner geen boodschap aan. Ik volg momenteel de dossiers rond de schaalvergroting van politiezones en het valt mij op dat gemeenten enorm veel zorg besteden aan de kwaliteit van de leefomgeving. Dat wil zeggen dat besturen wel degelijk rekening houden met de bezorgdheden van hun inwoners. Niemand voelt zich veilig in een wijk waar de huizen leeg staan en de ruiten ingegooid zijn, ook al is daar verder misschien niks aan de hand.”

Maar ondanks de vele inspanningen, dragen steden hun reputatie mee of moeten zij een antwoord vinden op een probleem dat ze onmogelijk alleen aankunnen.

Vilvoorde bijvoorbeeld scoort slecht. “Maar de sociaal-economische realiteit is er natuurlijk”, zegt Brice De Ruyver. “De stad is een soort overstroomgebied van probleemwijken uit Brussel. De hele wereld weet intussen dat hier het hoogste aantal vertrekkers richting Syrië en Irak geregistreerd zijn. Nochtans is het een beetje onrechtvaardig om de stad alleen met de vinger te wijzen. Want tegelijk staat Vilvoorde model als het gaat over vroegtijdig ingrijpen bij radicalisering en laat men de zaken niet op hun beloop. Beslissingen die je niet terugziet in de cijfers.”