Groenland heeft meer ijs en kan zeespiegel meer doen stijgen dan gedacht

Van de grootte van de Groenlandse ijskap - de ijskap is het deel van het ijs dat op land rust, een ijsplaat is een deel dat nog vasthangt aan de ijskap maar reeds drijft op het water - heeft men een zeer goed beeld, onder meer dankzij satellietopnames. Om echter te weten hoeveel ijs er precies op Groenland ligt, moet men ook weten hoe dik de ijskap is op verschillende plaatsen, wat dan weer afhangt van het landschap onder het ijs.

Al tientallen jaren doet men daarvoor metingen met behulp van radars die door het ijs kunnen dringen, waarna de radiogolven terugkaatsen op de vaste ondergrond, zodat men weet hoe hoog de grond is, en dus ook hoe dik het ijs is. Dat werkt behoorlijk in het binnenland en daar hebben we dan ook al veel gegevens over, maar dichter bij de kust is het moeilijk om met behulp van radar een beeld te krijgen van de dikte van de ijskap. Dat komt omdat er daar meer barsten en scheuren in het ijs zijn, die de radarsignalen verstrooien, omdat het ijs daar warmer is, waardoor er smeltwater tussen de ijslagen kan zitten dat de radiogolven terugkaatst, zodat die de vaste ondergond niet kunnen bereiken,  en omdat er meer smalle, diepe valleien zijn die de interpretatie van de radar-echogrammen moeilijk maken, omdat er ook golven terugkaatsen op de zijkanten. 

"In veel gevallen zijn er geen van radarsystemen afkomstige metingen van de ijsdikte beschikbaar binnen een straal van 50 kilometer van het uiteinde van gletsjers, terwijl dit toch heel belangrijke gebieden zijn voor ijskapmodellen”, schrijven de onderzoekers. Om toch een goed beeld te krijgen van de dikte van de ijslaag op die plaatsen, hebben de onderzoekers de gegevens van de radarpeilingen gecombineerd met onder meer dieptemetingen door schepen aan de kust.

Onder meer dankzij satellietfoto's heeft men een goed beeld van de grootte van de ijskap op Groenland (midden, rechts ligt IJsland, links Canada).

Door die verschillende metingen te combineren, konden de onderzoekers een nauwkeuriger beeld krijgen van de dikte en dus van het totale volume van de ijskap. Het blijkt dat er meer ijs op Groenland ligt dan gedacht werd: de totale hoeveelheid niet-drijvend ijs - dus ijs dat als het smelt, de zeespiegel direct kan laten stijgen - wordt volgens de nieuwe gegevens geschat op 2,99 miljoen kubieke km. 

Dat betekent dat als de Groenlandse ijskap door de opwarming van de aarde geheel zou smelten, de zeespiegel met 7,42 meter zou stijgen, 7 cm meer dan tot nu gedacht werd.

De zon gaat onder in de buurt van Nuuk, gezien door een ijsberg in de Nuup Kangerlua Fjord.

Dat het ijs op Groenland de zeespiegel meer zou kunnen doen stijgen, is echter niet het enige slechte nieuws. Uit de nieuwe kaart blijkt ook dat het ijs op Groenland veel kwetsbaarder is dan gedacht.

Er blijkt namelijk uit dat twee tot vier keer meer gletsjers dan gedacht beginnen af te kalven op een diepte van meer dan 200 meter onder de zeespiegel. Op die diepte staan ze blootgesteld aan warm Atlantisch water en dat kan de afsmelting danig versnellen. Dat kan dan weer leiden tot meer afkalving van ijsbergen, het terugtrekken van het einde van de gletsjer, het versnellen van de ijsstroom in de gletsjer en het dunner worden van de gletsjer.

Er ligt dus niet alleen meer ijs op Groenland, het staat ook meer dan gedacht bloot aan warm Atlantisch water, wat het afsmelten kan versnellen.  De nieuwe gedetailleerde kaarten kunnen gebruikt worden om een beter beeld te krijgen van hoe Groenland op de opwarming van de aarde zal reageren, en in hoeverre het eiland bij zal dragen aan de stijging van de zeespiegel.

De studie over de ijskap op Groenland is verschenen in Geophysical Research Letters.  

Een deel van de Sondestrom-gletsjer op Groenland.