Undercoverreportage 'Pano' legt pijnpunten in commerciële woonzorgcentra bloot
Een Pano-reportage, die vanavond wordt uitgezonden op Eén, legt erbarmelijke omstandigheden in commerciële woonzorgcentra bloot. Dat komt veelal door een tekort aan personeel, ondervond reporter Lina Nasser, die tien weken als vrijwilliger werkte in zeven rusthuizen in Vlaanderen.
Verblijven in commerciële woonzorgcentra kosten tussen de 70 en 250 euro per dag. Dat is 2.000 tot 7.500 euro per maand. Reclamefilmpjes voor commerciële woonzorgcentra stellen die centra voor als een hemel op aarde, maar de realiteit blijkt minder rooskleurig. Dat is het uitgangspunt van de reportage 'Undercover in de zorgfabriek'.
"Die commerciële wooncentra zijn meer bezig met marketing dan met ouderenzorg", aldus Nasser. Er is te weinig personeel in de centra, waardoor er te weinig tijd is om het verblijf voor de patiënten aangenaam te maken. De patiënten worden gewassen, verzorgd en ze krijgen eten, maar vaak voelen ze zich eenzaam, en hebben ze moeite om zich aan te passen aan het dagschema dat de woonzorgcentra hen opleggen."
"De bejaarden mogen niets meer zelf doen en worden geïsoleerd uit de maatschappij. Dat geeft hen een gevoel van nutteloosheid en zorgt voor levensmoeheid", getuigt huisdokter Mark Huylebroeck. Volgens hem zou het aantal euthanasieaanvragen dalen indien ouderen beter verzorgd worden.
Ondervoed
Uit de reportage blijkt bovendien dat veel bejaarden ondervoed zijn, door de ondermaatse kwaliteit van het eten en het feit dat de patiënten op ongewone momenten moeten eten. "Ze krijgen ontbijt tussen 9 en 9.30 uur, soep om 11 uur, hun middagmaal om 12 uur en hun avondeten om 17 uur. Vaak hebben ze 's middags geen honger, terwijl het middagmaal de meest voedzame maaltijd moet zijn", aldus Huylebroeck.
Toch halen de centra de norm van de Vlaamse overheid rond personeelsaantallen. "Als er controles zijn, dan halen ze de norm. Ze nemen vaak echter niet meer mensen aan dan vereist is, terwijl er in werkelijkheid te weinig personeel is", aldus een ex-directeur van een woonzorgcentrum.
Door de vergrijzing moeten er volgens de overheid jaarlijks enkele duizenden bedden bijkomen in woonzorgcentra. Omdat daar geen geld voor is, worden de commerciële centra gezien als oplossing, aldus de reportagemakers nog.
VLOZO: "Eenzijdig beeld"
De sector van de commerciële woonzorgcentra kan haar dienstverlening op bepaalde punten zeker nog verbeteren. Dat geeft het Vlaams Onafhankelijk Zorgnetwerk (VLOZO) vanavond toe. De koepelorganisatie betreurt wel "het eenzijdige beeld" dat geschetst wordt in de reportage.
VLOZO wil enkele punten uit de reportage rechtzetten. "Niemand maakt winst op de pure zorgtaken", luidt het. "We maken wel het verschil op het woonelement: de oppervlakte van de kamer, de woonomgeving, de ligging, de keuzemogelijkheden."
De koepelorganisatie betwist ook dat de gemiddelde dagprijs in de private sector minstens 70 euro bedraagt, zoals in de reportage beweerd wordt. Er wordt verwezen naar een studie van een professor van het HIVA-Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving uit 2015 waaruit blijkt dat die gemiddelde dagprijs 56 euro bedraagt. "In die dagprijs zit in de privé-sector ook de kost van de constructie van het gebouw, die voor 2017 niet gesubsidieerd werd. Dat in tegenstelling tot de publieke en de non-profitsector", zegt VLOZO.
De koepelorganisatie roept iedereen - "publiek of overheid of privé" - op na te denken over hoe we met onze senioren willen omgaan. "Op dit ogenblik zitten alle partijen al samen met Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen om de personeelsnormering en de financiering op basis van zorgzwaarte te herbekijken. Dat is al zeker een stap in de goede richting. Waar wij vanuit VLOZO zelf ook nog aan denken is om vanuit de overheid de personeelsnormering aan te vullen met een psycholoog, om ook de emotionele zorg beter op te kunnen volgen."
VLOZO vertegenwoordigt 181 private rusthuisuitbaters. Die huisvesten samen 14.000 senioren.
Pano, om 21.25 uur op Eén