Kunnen Palestijnen van Fatah en Hamas elkaar vinden na hun akkoord over Gaza?

Het akkoord is er gekomen na bemiddeling van Egypte en werd dan ook gesloten in de Egyptische hoofdstad Caïro. Egypte heeft erg veel ingezet op dat akkoord en heeft Hamas zwaar onder druk gezet. Als het akkoord uitgevoerd wordt, zal door de Fatah van president Mahmoud Abbas gecontroleerde Palestijnse Autoriteit opnieuw de controle overnemen van de Gazastrook.

Tien jaar geleden was Fatah daar met geweld verdreven door de islamistische groep Hamas. Fatah controleert echter wel de delen van de Westelijke Jordaanoever die niet onder directe Israëlische bezetting staan en geniet internationale controle als de Palestijnse Autoriteit. Hamas wordt door Israël en het Westen beschouwd als een terreurorganisatie.

Politiek zijn de twee bewegingen elkaars rivalen: de Fatah als nationalistische en seculiere beweging; Hamas als radicaal-islamitische groep die gesprekken met Israël afwijst. In 2006 had Hamas de Palestijnse verkiezingen gewonnen en dat leidde tot geweld met Fatah, waardoor de Palestijnse gebieden verdeeld raakten.

De details van het akkoord komen slechts mondjesmaat vrij, maar cruciaal is dat de Palestijnse Autoriteit (PA) van Fatah begin december de controle over de nu nog door Hamas beheerste Gazastrook opnieuw overneemt. Voordien zouden 3.000 Palestijnse politieagenten van de Fatah-strekking naar Gaza komen. Ook de Palestijnse president Mahmoud Abbas zou Gaza bezoeken.

Beide kampen engageren zich ook om de nog openstaande twistpunten op te lossen. Zo is het niet duidelijk wat er gaat gebeuren met de tienduizenden ambtenaren en politieagenten die Hamas sinds 2007 in Gaza in dienst heeft genomen, ook nadat de Palestijnse Autoriteit de controle overneemt.

Hamas heeft alleszins aangekondigd dat de groep niet zal ontwapenen, maar wat er gaat gebeuren met de 25.000 strijders die de groep in dienst heeft, is nog niet duidelijk. Mogelijk zouden die officieel onder PA-bestuur komen.

De Palestijnse Hamas-beweging lijkt veel te moeten toegeven en de groep stond al jaren onder zware druk. Hamas had banden met de Moslimbroederschap, maar sinds die groep in 2013 werd afgezet in Egypte, leefde Hamas in spanning met de nieuwe machthebbers in Caïro.

Egypte sloot de grens met de Gazastrook af en de enige andere buur is Israël, ook al een aartsvijand van Hamas. Die groep probeerde dan de banden aan te halen met Turkije en zelfs met het sjiitische Iran, maar ook dat bracht geen of weinig soelaas. Nu het Golfemiraat Qatar, de enige Arabische staat die relaties onderhoudt met Hamas, geboycot wordt door de andere Golfstaten en de steun aan Hamas heeft teruggeschroefd, dreigde er een sociaal-economische ineenstorting in de Gazastrook.

De werkloosheid in de Gazastrook is torenhoog en de de sociale diensten -iets waar Hamas ooit populariteit mee afkocht bij de Palestijnse bevolking- zijn nauwelijks nog bestaande. Bovendien kregen meer extremistische moslimterreurgroepen zoals IS al een paar keer voet aan de grond en zijn er al een paar aanslagen uitgevoerd tegen Hamas-toplui. Hamas stond dus met de rug tegen de muur en had weinig keuze. Of het akkoord op termijn houdbaar is, moet nog blijken, want de tegenstellingen tussen de twee belangrijkste Palestijnse groepen blijven nog altijd erg groot.