“Deze beslissing werd niet licht genomen”, zegt Heather Nauert, woordvoerster van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. “Dit besluit reflecteert de ongerustheid van de VS omtrent achterstallige betalingen van de UNESCO, de nood aan een fundamentele hervorming van de organisatie en de anti-Israëlische vooringenomenheid van de organisatie.”

Amerika wil wel nog als waarnemend niet-lid betrokken blijven, om met de visies en expertise van de VS een bijdrage te leveren in bepaalde belangrijke zaken en beslissingen die moeten genomen worden bij de werelderfgoedorganisatie, bijvoorbeeld wanneer het gaat om de bescherming van werelderfgoed, persvrijheid of wetenschappelijke samenwerking.

De UNESCO betreurt de beslissing. Volgens secretaris-generaal Irina Bokova betekent de terugtrekking een verlies voor het multilateralisme en voor de VN.

Amerika stopte al met het financieren van de UNESCO nadat het agentschap in 2011 besliste om de Palestijnse Autoriteit op te nemen als lid. Sinds 2013 hadden de Verenigde Staten daarom al geen stemrecht meer.

“Zware klap”

Marc Vervenne, voorzitter van de Vlaamse UNESCO-commissie noemt de terugtrekking van de VS “een zware klap. Niet alleen financieel en organisatorisch. Maar ook qua imago. De VS is een van de belangrijkste leden van de Unesco. Als zij eruit stappen is dat erg.”

Toch is Marc Vervenne niet helemaal verrast. “Het wrong al een tijd tussen de VS en de UNESCO . De spanningen zijn begonnen toen de UNESCO de Palestijnse bezette gebieden erkende. Obama was daar niet tevreden mee. Dat ze nu er helemaal uitstappen, is toch wel een grote verrassing. Het doel van de UNESCO is via onder andere het onderwijs het idee van vrede te verspreiden. Als de VS hieraan niet meer willen meedoen, zegt dat veel over hen.”

Vredesopbouw, gelijkheid, erfgoed

De UNESCO is gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties met als missie het bijdragen aan de vredesopbouw, armoedebestrijding, duurzame ontwikkeling en interculturele dialoog door onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie. Het agentschap werd opgericht in 1945 en heeft haar hoofdkantoor in Parijs (Frankrijk). De UNESCO ziet twee wereldwijde prioriteiten: Afrika en gelijkheid tussen man en vrouw. De meest bekende activiteit van UNESCO is wellicht het werelderfgoedprogramma. Sinds 1972 stimuleert de UNESCO de bescherming van werelderfgoed door een lijst op te stellen van onroerende goederen met een uitzonderlijke en universele natuur- en/of cultuurwaarde.

Momenteel telt de UNESCO 200 leden, met Frankrijk, Duitsland en Nederland als grote spelers.