Godsdienst, dat is voor niets goed. Dat is kort en bondig de houding van de Belgen. Het kleine, godvrezende België bestaat niet meer, zo lijkt het wel in de studie van ­Ipsos. Dat stelde in 24 landen, van de Verenigde Staten over Argentinië tot Japan, vragen over hoe de 21ste-eeuwse mens zich verhoudt tot ­religie. Nauwelijks, is het antwoord. In ons land vindt 68 procent van de ondervraagden dat godsdienst des duivels is. Het gemiddelde is 49 procent, geen enkel ­ander land is zo afkerig van religie.

Hoe dat komt, zegt Ipsos er niet bij. Maar Rik Torfs, professor Kerkelijk Recht, vindt het absoluut niet verwonderlijk. “België is een heel sterk geseculariseerd land. We hebben de ­invloed van de Kerk geweerd uit zowat alle domeinen van de maatschappij. Dat heeft zijn redenen. Er is in het verleden nogal wat machtsmisbruik geweest, veel mensen hebben daar trauma’s aan overgehouden. Dat slechte gevoel wordt van generatie op generatie ­doorgegeven.”

Maar vergis u niet, zegt Patrick Loobuyck, moraalfilosoof met een specialisatie in religie aan de UGent: “Belgen zijn geen volk van ­papenvreters. Maar de ­pedofilieschandalen van de jongste decennia in de Katholieke Kerk, in combinatie met het terrorisme dat is ­geïnspireerd door de islam, leiden tot een algemene degout van alle wat riekt naar ­religie.”

“Religie is een ambivalent fenomeen”, zegt Loobuyck. “Het haalt het beste – naastenliefde, respect – en het slechtste – bomaanslagen in naam van een god – boven bij de mens. Dat is altijd zo geweest en zal altijd zo zijn. Op dit moment wint het negatieve gevoel het bij de mensen. Als er ­gemoord wordt in de naam van religie, of als bepaalde religieuzen hun macht misbruiken, dan heerst een algemeen gevoel van ­afkeer. En dan verwondert het niet dat wij in België de koplopers van de wereld zijn om te vinden dat godsdienst meer kwaad dan goed doet.”

“We scoren zelfs straffer dan de Fransen”, zegt Torfs. “En dat wil toch wat zeggen. Want als er één volk is dat de godsdienst heeft ­gebannen, dan zijn het de Fransen wel. Maar zij hebben dat zo grondig gedaan – en zo lang geleden – dat ze er duidelijk geen last meer van hebben.” De Fransen staan in die rangschikking pas op de achtste plaats, met 61 procent.

Verdraagzaam

“Godsdienst maakt de jongste decennia absoluut een slechte beurt”, zegt Rik Torfs. “Dat is voor een groot deel ­hun eigen schuld. De Kerk, en de ­andere religies, hebben een imagoprobleem. En niemand heeft daar een sluitende oplossing voor. Het slijt wellicht wel met de tijd, maar bijvoorbeeld de bisschoppen doen er ­misschien goed aan af en toe fatsoenlijk te communiceren. Dat gebeurt nu niet, waardoor ze zich zelf meer en meer onbekend maken. En dat is ­veelal ook onbemind.”