Ophelia versus het trauma van de "Great Storm"

In de nacht van 15 op 16 oktober 1987, exact 30 jaar geleden, raast een storm boven Engeland, de Kanaaleilanden en de Franse departementen Normandië en Bretagne. Het blijkt niet "zomaar" even een felle storm te zijn, maar een extra-tropische cycloon: geen tropische storm, maar wel een storm met windsnelheden die de orkaandrempel overschrijden.

De storm gaat aan land in Cornwall (Wales), trekt dan noordwaarts richting Devon, de Midlands en East-Anglia (Engeland). Niet alleen over het pad van de storm, maar over het hele zuidoosten van Engeland worden windsnelheden van 180, 190 kilometer gemeten. Groot-Londen, Hampshire, Sussex, Essex, Suffolk, Kent, er is geen ontsnappen aan. In amper 3 uur tijd richt de "Great Storm", zoals de Britten hem achteraf zijn gaan noemen, een ongeziene ravage aan over het zuiden van Engeland. Het wordt de ergste storm die Groot-Brittannië geselde in bijna 300 jaar.

• De storm velt in heel Engeland 15 miljoen bomen. Toppunt van dramatiek: zes van de zeven eiken die het plaatsje Sevenoals (Kent) zijn naam gaven, overleven de "Great Storm" niet. Heel wat "historische" bomen in parken en botanische tuinen als Kew Gardens, Walhurst Palace en Hyde Park gaan ook tegen de vlakte.
• Ontwordelde bomen en andere omver- en weggeblazen brokstukken blokkeren wegen en spoorwegen en beschadigen huizen en gebouwen.
• Nabij Folkestone wordt een ferry aan land gedreven en nabij Dover kapseist een vrachtboot, net als kleinere vaartuigen.
• Londen zit urenlang in een totale black-out, en in heel het getroffen gebied zitten honderdduizenden gezinnen zonder stroom. Het zal weken duren voor de elektriciteit weer overal hersteld is.
  
• De hulpdiensten worden overstelpt, de Londense brandweer alleen al moet in enkele uren tijd 6.000 oproepen beantwoorden.
  
• De ergste tol is er op menselijk vlak: de storm kost het leven aan 18 mensen in Engeland en 4 in Frankrijk.

Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Douglas Hurd noemt de "Great Storm" "de ergste, ergste rampnacht sinds de Blitz", het Duitse bommen­offensief boven Groot-Brittannië in de Tweede Wereldoorlog.

(lees verder onder de foto's)

De Met Office, de Britse weerkundige dienst, komt in de nasleep van de Great Storm zwaar onder vuur te liggen. Enkele dagen voordien is al wel  stormweer voorspeld en wordt zelfs gewaarschuwd voor de kracht ervan. Op 15 oktober verandert dat alsnog.

De toenmalige BBC-weerman Michael Fish vertelt in zijn weerpraatje die middag het volgende: "Eerder vanmiddag heeft een kijkster blijkbaar de BBC opgebeld om te vragen of het klopte wat ze had gehoord: dat er een orkaan onderweg was. Wel, als u kijkt, maakt u zich geen zorgen, dat is niet zo."

De weerkundige diensten denken dat de kern over het noorden van Frankrijk zal trekken, maar de storm beslist daar uiteindelijk anders over. Er worden waarschuwingen uitgestuurd richting de noodhulpdiensten, maar dan is het al te laat.

Na een intern onderzoek bij de Met Office worden verschillende maatregelen genomen om een herhaling te vermijden. Er wordt geïnvesteerd in meer en betere technologie om het weer accurater te kunnen voorspellen. De National Severe Weather Warning Service wordt opgericht, die de bevolking moet informeren als er zwaar weer op komst is.

De discussie of de Great Storm nu echt een orkaan was of niet, wordt pas in de volgende maanden en jaren beslecht. Experts besluiten dat de storm per definitie geen orkaan was, omdat hij niet in tropisch gebied ontstaan was.

Ophelia is wél ontstaan als een tropische storm. De "Great Storm" zit bij veel mensen in het collectieve geheugen gegrift. De symboliek dat Ophelia dag op dag 30 jaar later toeslaat, draagt er alleen maar toe bij dat de Britten nog meer op hun hoede zijn.

Foto: satellietbeeld van de "Great Storm"