Cartoonist: "Geen enkele Deense krant zou Mohammed-cartoons nu nog publiceren"

"Ik denk dat geen enkele Deense krant vandaag de Mohammed-cartoons nog zou publiceren." Dat heeft cartoonist Kurt Westergaard gezegd in "Allah in Europa". Westergaard is 82 intussen en hij is de man die de omstreden cartoon tekende van Mohammed met een bom in zijn tulband.  

Denemarken kampt al 12 jaar met een nationaal trauma. In september 2005 publiceerde de Deense krant Jyllands Posten een reeks cartoons van de profeet Mohammed. De tekeningen lokten in de hele moslimwereld woedende reacties uit. Poppen die de Deense premier Rasmussen voorstelden, werden verbrand. Ambassades en consulaten bestormd. Bij de rellen kwamen wereldwijd meer dan 100 mensen om het leven.  De krant schreef in januari 2006 een tekst waarin ze excuses aanbood. De Deense premier Rasmussen verdedigde echter de persvrijheid in zijn land en zei dat er van excuses in naam van de Deense regering geen sprake kon zijn. Ook andere internationale media namen de cartoons over.

Jan Leyers ging voor het Canvasprogramma "Allah in Europa" op bezoek bij Kurt Westergaard. Hij tekende de cartoon van Mohammed met een bom in zijn tulband en werd daarmee de meest gehate man in de moslimwereld. Hij leeft al jaren ondergedoken en in een permanente bewaking in een huis waarvan de buitenkant niet in beeld gebracht mag worden.  Hij is intussen 82.

"Toen de moslims naar Denemarken kwamen, was ik heel tolerant. Ik dacht echt dat we op weg waren naar een mooie multi-etnische samenleving", vertelt Westergaard. "Maar toen kwamen de terreur en de bedreigingen. Vandaag ben ik natuurlijk erg bezorgd over de samenleving waarin mijn kleinkinderen moeten opgroeien. Zullen er twee samenlevingen zijn? Een democratische samenleving met vrijheid van meningsuiting. En daarnaast een islamitische samenleving, die op andere principes is gestoeld. Geen democratische, maar religieuze principes."

Variatie op eerdere Mohammed-cartoon

Westergaard groeide op in een conservatieve, christelijke familie. Hij was lange tijd leraar en begon in de vroege jaren 80 cartoons te tekenen. Zijn omstreden Mohammed-cartoon was een variatie op een eerdere tekening, die in die periode geen hetze veroorzaakte. De originele omstreden Mohammed-cartoons zitten ergens in een doos op een veilige plek, zegt Westergaard.

Mocht hij geweten hebben waar het allemaal toe zou leiden, zou hij de tekening dan nog gemaakt hebben? "Daarop moet ik zeggen dat ik het niet weet. Ik ben ermee opgehouden om over die kwestie te speculeren. Omdat ik er toch niets aan kan veranderen. Maar ik denk dat vandaag geen enkele Deense krant die tekeningen nog zou publiceren. We zijn op een punt beland waarop we zeggen: "Het is vrijheid van meningsuiting, maar..." Volgens Westergaard zijn we iets kwijtgeraakt, maar niet voorgoed. "Ik hoop dat onze democratie het zal halen."

Het is vrijheid van meningsuiting, maar...

De afgelopen jaren zijn de Deense politiek en de publieke opinie een flink stuk naar rechts opgeschoven. "De cartoonaffaire heeft Denemarken veranderd", zegt politicus Nasser Chader. "We waren te naïef en zijn nu realistisch. We hebben de naïviteit overgelaten aan ons buurland Zweden. Ze maken alle fouten die wij 15 jaar geleden gemaakt hebben."

De aflevering van "Allah in Europa" over Zweden en Denemarken is nog tot 29 november beschikbaar via VRT Nu.

Meest gelezen