"Onderzoeken in richting van rijkswachters waren vaak niet grondig, coherent en snel genoeg"

Een ex-rijkswachter, die ook lid was van de Groep Diane, zou twee jaar geleden op zijn sterfbed bekend hebben dat hij lid was van de groep die meer dan dertig jaar geleden een resem gewelddadige overvallen pleegde. "In de jaren 1982 en verder zijn er allerlei onderzoeken geweest in de richting van rijkswachters en eenheden van de rijkswacht. Dan praat je over tientallen rijkswachters. Ik weet niet of de betrokkene waar het nu over gaat, behoort tot die groep van rijkswachters. Maar het zou me helemaal niet verbazen dat dat het geval is", stelt professor Fijnaut.

Volgens Fijnaut is er al veel gezegd en geschreven over de mogelijke linken tussen de Bende van Nijvel en de rijkswacht. "Bij vlagen ook zekere onzin. Maar ik heb wel moeten vaststellen in mijn onderzoeken dat in het algemeen de onderzoeken in de richting van de rijkswachters - die 30-tal op zijn minst - vaak niet grondig genoeg waren, niet coherent genoeg gebeurden en ook niet snel genoeg."

In "Terzake" haalt Fijnaut scherp uit naar advocaat Jef Vermassen, die vorige week de bal aan het rollen heeft gebracht door met nieuwe onthullingen te komen. "Ik vind dat hij geweldig veel verwarring heeft geschapen. Aan de ene kant zegt hij dat hij niets kan zeggen, terwijl hij toch praat. Dan zegt hij dat hij allerlei tips, bewijzen en brieven krijgt maar die vernietigt. Zo breng je het onderzoek en de publieke discussie op een dwaalspoor."

"Ik denk dat hij in eerste instantie had Vermassen contact moeten opnemen met het parket en de procureur-generaal die dit dossier in zijn portefeuille heeft", aldus Fijnaut. "Dat lijkt mij de meest aangewezen weg. En als hij ethische problemen heeft, moet hij dat bespreken met de deken van de orde."

"Hij komt naar voor, beweert allerlei dingen die hij niet hard kan maken en dan zegt dat hij er eigenlijk niet over kan spreken. En dan spreekt hij er toch over. Ik vind dat hij eigenlijk het onderzoek en de publieke discussie geen dienst heeft bewezen", vindt Fijnaut. 

Dat "de Reus" - of toch zeker een van "de Reuzen"- van de Bende van Nijvel na ruim 30 jaar mogelijk is geïdentificeerd, noemt professor Fijnaut "heel belangrijk nieuws". "Of het een echte doorbraak is, zal moeten blijken uit het nadere onderzoek dat is ingesteld naar aanleiding van de verklaringen van de broer van die rijkswachter en of die betrouwbaar zijn. Dat is cruciaal."

In het licht van mogelijke verdere doorbraken in het dossier, is een regeling voor kroongetuigen broodnodig, vindt Fijnaut. "Ik heb dat indertijd al voorgesteld, maar daar was geen animo voor. Met name niet aan de kant van de PS. Dat is heel spijtig. Als het nu zo zou zijn dat een ex-rijkswachter bereid is geweest op zijn sterfbed om verklaringen af te leggen, dan is het wel heel erg dat er tot op dit moment geen regeling bestaat voor kroongetuigen." Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) is daar naar eigen zeggen nu mee bezig."

Op dit moment klinkt opnieuw de vraag om het onderzoek naar de Bende van Nijvel weg te halen uit Wallonië en naar Vlaanderen te trekken. "Om het nu weer naar een ander parket te brengen op het niveau van een arrondissement, lijkt me geen goede zaak", vindt professor Fijnaut daarover. "Misschien moet je het overdragen naar het federaal parket. Dat bestond niet in de jaren 94-95. Het bestaat nu wel en daar heb je veel ervaring in terrorismedossiers."