Wetenschappers ontrafelen laatste stukje van hiv
Amerikaanse wetenschappers zijn er na jaren van onderzoek in geslaagd het allerlaatste onbekende stukje van hiv te kunnen identificeren, het virus dat aids veroorzaakt. Dat allerlaatste stukje is belangrijk voor de manier waarop hiv het lichaam infecteert. Die ontdekking kan wel eens een grote doorbraak betekenen voor de onderzoekers in hun strijd tegen hiv.
Het humaan immunodeficiëntievirus (hiv), het virus dat aids veroorzaakt, werd voor het eerst beschreven in 1984. Sindsdien zijn wetenschappers bezig met het ontrafelen van de manier waarop het virus precies in elkaar zit, in de hoop zo een vaccin te ontwikkelen. Maar het virus bleek en blijkt een taaie klant. Pas nu zijn wetenschappers van de University of Alamaba in Birmingham erin geslaagd het állerlaatste stukje te identificeren.
Het gaat om het zogenoemde cytoplasmische "staartje" van het gp41-eiwit. Dat staartje, net dat specifieke stukje van het eiwit, blijkt een grote rol van betekenis te spelen in de uitwendige structuur van het virus. Het biedt de wetenschappers inzicht in hoe dat "virusomhulsel" gevormd wordt en hoe het functioneert.
Eenvoudig uitgelegd: het staartje (op onderstaande illustratie in oranje-rood aangeduid) zorgt voor de aanmaak van wat in de medische wereld "spikes" genoemd wordt, een soort antennes, op het omhulsel van nieuwe virusdeeltjes. Met die antennes kunnen de virusdeeltjes gezonde cellen binnendringen en verder injecteren.
(lees verder onder de afbeelding)
Wat betekent dit concreet?
De volledige ontrafeling van het allerlaatste stukje "onbekend" hiv stelt onderzoekers in staat om meer te leren over de manier waarop hiv menselijke cellen infecteert en hoe het zich daarna verspreidt. Wat meer is: het wapent de talloze wetenschappers in hun zoektocht naar manieren om hiv te bestrijden. De ontwikkeling van een vaccin staat daarbij voorop, maar is tot nog toe nog zonder resultaat gebleven.
"Het cytoplasmische staartje is een cruciale component in het verhaal van besmetting. Als we in staat zouden zijn om te verhinderen dat het staartje werkt, verhinderen we dat het virus zich verder verspreidt naar gezonde lichaamscellen", zegt professor Jamil Saad, leider van het onderzoek. "Daarmee zouden we hiv kunnen ontwapenen en aids voorkomen."
Vooraleer het echt zover is, is nog heel veel onderzoek vereist. Maar mogelijk zou dit wel eens de grote doorbraak kunnen zijn in de strijd tegen hiv waar de wetenschap al lang op hoopt.
"Ik stond dikwijls op het punt om op te geven"
Waarom heeft het eigenlijk zo lang geduurd om dat laatste stukje te kunnen identificeren? Het gp41-eiwit is uiterst moeilijk te bestuderen, volgens Saad hebben veel andere onderzoekers er hun tanden op stuk gebeten.
Als je gp41-eiwit grondig wil bestuderen, moet je het kunnen recreëren. Het team onder leiding van Saad probeerde dat door het te kweken in bacteriën. Maar de enzymen in die bacteriën knipten het eiwit telkens kapot. Het kostte twee jaar om een manier te vinden om het intact te houden.
Het vergde heel wat concentratie en toewijding. "Het was het meest uitdagende project waar ik in de laatste twintig jaar mee bezig geweest ben", zegt Saad. "Ik stond dikwijls op het punt om op te geven, maar ik heb een heel volhardend team achter mij staan."
Het volledige onderzoek is gepubliceerd op de website van het medische vakblad Cell.
36,7 miljoen mensen hebben hiv of aids
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie waren er in 2016 wereldwijd 36,7 miljoen mensen die lijden aan hiv of aids. Vorig jaar overleden 1 miljoen mensen aan de gevolgen van hiv.
