Stefaan De Clerck over Bende van Nijvel: “Nooit gevoel gehad dat piste in doofpot zou zijn geduwd”

De zaak rond de Bende van Nijvel lijkt na 30 jaar plots in een stroomversnelling te komen nadat “de Reus” mogelijk geïdentificeerd is. “Ik ben er altijd van overtuigd geweest dat er ooit iemand verklaringen zou afleggen”, zegt oud-minister De Clerck. Hij was minister van Justitie ten tijde van de tweede parlementaire onderzoekscommissie naar de Bende van Nijvel, in de tweede helft van de jaren 90.

De piste van een mogelijke link tussen de Bende en de rijkswacht was er toen ook al. “En ik ben er altijd van uitgegaan dat dat voldoende is onderzocht”, stelt Stefaan De Clerck. “In elk geval hebben we vanuit de politiek en het beleid maximale inspanningen gedaan. Er is bijvoorbeeld een tweede onderzoekscommissie gekomen, waarbij we onder meer externe academici hebben ingeschakeld.”

Professor Cyrille Fijnaut was een van die academici. Hij stelde vanochtend bij VRT NWS dat het onderzoek naar rijkswachters destijds niet grondig genoeg is verlopen. “Ik heb nooit het gevoel gehad dat een van de pistes in de doofpot zou zijn geduwd”, reageert De Clerck. “Natuurlijk is het beangstigend mocht het effectief blijken dat belangrijke tips niet werden onderzocht. Maar het is heel moeilijk om daar nu een uitspraak over te doen.”

Gerolf Annemans zat destijds voor Vlaams Blok in de onderzoekscommissie. Hij vindt niet dat de huidige ontwikkelingen in het dossier een echte doorbraak zijn. “Maar het is wel een bewijs dat er evolutie is. Nu veel betrokkenen aan het sterven zijn, is er meer vrijheid om te praten.”

Volgens Annemans was de overplaatsing van het onderzoek uit Dendermonde naar Charleroi “erg negatief”. “De Bende van Nijvel had allang gevonden kunnen worden als men die magistraten toen niet had opzijgezet. Maar er was een vorm van beschermingsmechanisme, naar mijn oordeel van verschillende netwerken binnen politie en gerecht die aan de Belgische overheid wilden laten zien dat zij de baas waren.”

De onderzoekscommissie destijds noemt de Vlaams Belang-politicus “een ontgoocheling”. “Maar de politiek heeft in de jaren 90 wel haar conclusies getrokken, vooral uit de zaak-Dutroux. De politiediensten zijn nu veel beter georganiseerd. Jambon heeft gelijk als hij zegt dat je de huidige situatie niet moet vergelijken met de rijkswacht van toen. Wel moet de politiek nu nog één conclusie trekken: het onderzoek weghalen uit Wallonië en terugbrengen naar Dendermonde.”

Ten tijde van de aanslagen door de Bende van Nijvel was Charles-Ferdinand Nothomb minister van Binnenlandse Zaken. “Ik heb altijd gedacht dat er verschillende mogelijke oorzaken waren en een van de hypotheses was inderdaad de rijkswacht of bepaalde groepen die meer ordehandhaving wensten voor de staat”, vertelt Nothomb. “De houding van de politiek over veiligheid was destijds namelijk niet zo acuut als nu. Er waren echter nooit bewijzen voor de link. De verklaring van de broer van de oud-rijkswachter opent nu mogelijkheden in de richting van die piste, maar we moeten voorzichtig blijven.”

Oud-minister Nothomb had naar eigen zeggen terecht vertrouwen in de rijkswacht indertijd. “Dat bepaalde mensen misschien corrupt waren, is geen fout van het hele korps. De rijkswacht bestaat niet meer en kan zich dus ook niet meer verdedigen.”

Toch is het dossier na ruim 30 jaar nog steeds niet opgelost. Zijn er fouten gebeurd in het onderzoek? “Dat weet ik niet”, zegt Nothomb. “Ik ben ook niet zeker dat hetgeen nu naar bovenkomt de waarheid is. Men moet vertrouwen schenken aan de ambtenaren. Soms blijven dossiers inderdaad hangen. Dat is geen scepticisme, maar realisme: men weet niet altijd wat er allemaal gebeurd is.”