16-jarige Gentenaars krijgen digitaal stemrecht
Gentse 16- en 17-jarigen kunnen volgend jaar stemmen bij de lokale verkiezingen. Dat kan van thuis uit, via een digitaal platform. Jongerenorganisaties juichen de stap toe, maar waarschuwen voor valkuilen. "Dit moet er van de eerste keer boenk op zijn."
De bal ging eind mei aan het rollen. Nadat de meerderheidspartijen in het Vlaams Parlement onder druk van N-VA besloten om 16-jarigen geen stemrecht toe te kennen, trok de 18-jarige Ergys Brocaj naar het Gentse stadsbestuur. Dat had wel oren naar het pleidooi van de bezieler van MyUtopia, een participatieproject voor jongeren.
In juni kondigde schepen van Burgerzaken Sofie Bracke (Open Vld) in de gemeenteraad aan een proefproject te willen opzetten tegen de verkiezingen van 14 oktober 2018. Dat krijgt nu een concretere vorm.
Alle 5.000 Gentse jongeren tussen 16 en 18 jaar zullen in de aanloop naar de verkiezingen een oproepingsbrief krijgen. Aangezien het wettelijk niet mogelijk is om de gewone stemlokalen te gebruiken, gaat Gent een digitaal platform oprichten.
De jongeren krijgen wellicht een persoonlijke code in de bus waarmee ze kunnen inloggen. "Zo kunnen de jongeren van thuis uit stemmen. Daarmee werken we ineens de mogelijke drempel weg die de verplaatsing naar het stembureau kan vormen", vertelt Bracke. Om te zorgen dat iedereen kan deelnemen, kunnen jongeren die geen computer of smartphone hebben hun stem de vrijdag voor de verkiezingen al op school uitbrengen.
Betrokkenheid
De Gentse Jeugdraad is voorstander van stemrecht voor jongeren, maar pleitte de afgelopen maanden wel voor bijsturingen van het proefproject. "De betrokkenheid van jongeren bij politiek is het belangrijkste. Stemmen is de laatste stap, niet de eerste", zegt Thibalt Bonte.
'Hiermee kunnen we nagaan wat stemrecht betekent voor de opkomst, in welke mate jongeren geïnteresseerd zijn in politiek en hoe zij stemmen'
Bracke benadrukt dat het jongerenstemrecht zal kaderen binnen een bredere campagne, waarbij de Gentse en Vlaamse jeugdraad nauw worden betrokken. De digitale stemming moet het sluitstuk vormen van een uitgebreid informatieproces op school en daarbuiten. Op vraag van de jeugdraad zullen de jongeren ook meer kunnen doen dan louter een bolletje kleuren bij een partij of politicus. Op het digitale platform zal eveneens worden gepeild naar welke thema's jongeren bezighouden.
Bracke is erg enthousiast over het experiment. "Hiermee kunnen we nagaan wat stemrecht betekent voor de opkomst, in welke mate jongeren geïnteresseerd zijn in politiek en hoe zij stemmen. Dit geeft ons ook de mogelijkheid om te bekijken hoe je op een goede manier digitaal kunt stemmen van thuis uit."
Averechts effect
Toch zijn niet alle valkuilen weggewerkt. Aangezien stemrecht voor jongeren momenteel niet in de wet staat, tellen hun stemmen niet mee. "Als het niet meetelt, welke waarde heeft dit dan?", vraagt Bonte zich af. Hij vreest dat heel wat jongeren om die reden zullen afhaken, waardoor de tegenstanders van jongerenstemrecht met die lage participatiegraad een extra argument in handen krijgen. "Dit kan dus een averechts effect hebben."
'Als dit faliekant misgaat, en er gaan amper jongeren stemmen, dan zal dat stemrecht er nooit komen'
Een vrees die Brocaj deelt. "Het is een revolutionaire stap, maar als we dit verder willen uitrollen, moet dit proefproject er van de eerste keer boenk op zijn. Als dit faliekant misgaat, en er gaan nauwelijks jongeren stemmen, dan zal dat stemrecht er nooit komen."
Daar laat het Gentse stadsbestuur zich niet door afschrikken. "We moeten er samen voor zorgen dat de zin van de jongeren om te stemmen zo groot mogelijk is, zodat dit een succes wordt", besluit Bracke.