Een brede meerderheid van de ministers schaarde zich achter het voorstel van eurocommissaris Marianne Thyssen dat bepaalt dat gedetacheerde werknemers voortaan recht hebben op dezelfde verloning als lokale werknemers. Zo moeten ook een dertiende maand, compensaties voor winterweer en eventuele andere premies uitgekeerd worden aan gedetacheerden. Enkel de sociale zekerheidsbijdragen moeten de betrokkenen dan nog steeds in hun thuisland betalen.

“Een grote stap voorwaarts naar een socialer Europa”, zo reageerde de Belgische vicepremier en minister van Werk en Sociale Zaken Kris Peeters (CD&V) na afloop. “Een gedetacheerde buitenlandse werknemer in België zal vanaf de eerste dag hetzelfde loon moeten uitbetaald krijgen als een Belgische werknemer. Er wordt op deze manier komaf gemaakt met oneerlijke concurrentie van goedkopere werknemers uit andere Europese landen.”

Op aandringen van Frankrijk is de maximale detacheringsduur ingekort van 24 tot 12 maanden. Het was een eis van president Emmanuel Macron, die van de strijd tegen sociale dumping een speerpunt van zijn Europees beleid heeft gemaakt. Als tegemoetkoming aan de vele lidstaten die liever een langere detacheringsduur hadden gehad, is wel beslist dat bedrijven op basis van een gemotiveerde notificatie die termijn oprekken tot 18 maanden.

Thyssen sprak van “een evenwichtig akkoord”. Volgens de Belgische eurocommissaris toont het detacheringscompromis dat “we als Europeanen rond een tafel kunnen zitten, elkaar met tegengestelde standpunten kunnen confronteren en toch een fair akkoord kunnen bereiken.”

Polen, Hongarije, Letland en Litouwen konden niettemin niet leven met het compromis. Ze klaagden dat de tekst te vaag blijft over de toepassing van de nieuwe regels op de transportsector, waarvoor de Europese transportministers later nog een specifieke regeling moeten uitwerken. Om die reden onthielden Groot-Brittannië, Ierland en Kroatië zich.

Bouwsector

Bij detacheringen gaan werknemers in opdracht van hun werkgever voor een tijdje een dienst verrichten in een andere lidstaat. Dat is op zich een gangbare economische praktijk. In 2015 telde de Europese Commissie meer dan twee miljoen gedetacheerde werknemers. België ontving dat jaar meer dan 156.000 gedetacheerde werknemers. De helft daarvan ging aan de slag in de bouwsector. Daarnaast zonden bedrijven in België ook ruim 80.000 werknemers uit.

Volgens Belgische cijfers was het aantal gedetacheerde werknemers in ons land tegen 2016 al gestegen tot 185.000. Ze kwamen vooral uit onze buurlanden, maar ook Polen en Portugal staan in de top vijf van detacherende landen. Dit jaar waren er tot 13 oktober reeds 625.387 meldingen van werknemers, waarvan 118.111 unieke werknemers.

Een aantal achterpoortjes in de wetgeving zet de deur echter open voor sociale dumping en banenverlies in de ontvangende landen en de uitbuiting van werknemers uit lidstaten met lagere lonen. Westerse regeringen voeren aan dat de misbruiken populistische en extremistische partijen in de kaart speelt en de steun voor de Europese eenheidsmarkt erodeert bij hun burgers. Centraal- en Oost-Europese landen willen hun competitief voordeel dan weer niet zomaar afstaan en ijveren voor een eenheidsmarkt met zo weinig mogelijk hinderpalen.

Wat nu?

“Ik hoop dat dit akkoord een keerpunt is in de strijd tegen sociale dumping op Europees niveau”, aldus staatssecretaris voor Bestrijding van de sociale fraude Philippe De Backer (Open Vld), die ervan overtuigd is dat de “duidelijkere” en “eenvoudigere” regels zullen helpen in de strijd tegen sociale fraude. “Zo vrijwaren we ook het draagvlak voor het Europese vrij verkeer. De Europese interne markt is één van de beste uitvindingen van de afgelopen eeuw. Ze zorgt voor meer economische groei, niet alleen in gans Europa, maar ook in België.”

De doorbraak in Luxemburg betekent niet het einde van het besluitvormingsproces. De ministers moeten nog onderhandelingen opstarten met het Europees Parlement. Thyssen hoopt alvast tegen de zomer van volgend jaar te landen. De lidstaten willen zichzelf drie jaar de tijd geven om de nieuwe regels om te zetten in nationale wetgeving. Nadien zou er nog een jaar verstrijken vooraleer de regels effectief van toepassing worden.