Nieuw onderzoek glyfosaat: onkruidbestrijder krijgt onvoldoende

Glyfosaat is een van de meest gebruikte onkruidverdelgers in de landbouw. De stof heeft als voordeel dat het tot in de wortels doordringt en de hele plant aantast. Over het gebruik van glyfosaat bestaat veel controverse in de wetenschappelijke en de politieke wereld.

Tot nu toe is er niet veel aandacht besteed aan de aanwezigheid van glyfosaat in landbouwgrond. Een internationaal team van wetenschappers onder leiding van de Wageningen Universiteit onderzocht meer dan 300 akkers in 10 verschillende lidstaten. In bijna de helft van die gronden zijn sporen van glyfosaat te vinden, tot 2 milligram per kilo aarde. Voor de bodem is er geen officiële norm, maar voor drinkwater bedraagt die 0,1 microgram.  

Als glyfosaat zich aan bodemdeeltjes hecht, breekt het ook niet makkelijk af. De kans is groot dat die deeltjes zich verspreiden door regen of wind. De verontreinigde deeltjes kunnen door regen worden weggespoeld naar het oppervlaktewater, zo blijkt uit eerder onderzoek gepubliceerd in Science of the Total Environment. Deeltjes die wegwaaien kunnen ook gemakkelijk worden ingeademd door mensen en dieren.

Voor professor Violette Geissen (Wageningen Universiteit) is het dan ook duidelijk: "Er zijn behoorlijke potentieel negatieve effecten op de bodemdiversiteit, het waterleven en de mens na blootstelling aan deze stoffen."

Over het gebruik van glyfosaat woedt een hevige controverse. Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek zegt dat de stof "waarschijnlijk kankerverwekkend is". Maar het Europees Agentschap voor de Voedselveiligheid, EFSA, spreekt  dit tegen.

De controverse nam nog toe met de zogenoemde "Monsantopapers".  Uit interne mails van Monsanto, de producent van de onkruidbestrijder Roundup, er alles aan deed om glyfosaat zo positief mogelijk voor te stellen in eigen onderzoek.

Ook in de politieke arena vertaalt deze controverse zich. De Europese Commissie is voor een verlenging van het gebruik met 10 jaar. Het Europees Parlement is dan weer voor een totaalverbod vanaf 2020.

Ook de lidstaten zijn verdeeld. Frankrijk, Oostenrijk en Italië zijn tegen, Nederland voor. In andere landen, zoals België, is het gemengd. Een verbod voor de burgers, maar niet voor de boeren. Om het ingewikkeld te maken, het gebruik van de burgers is gewestmaterie, dat van de boeren federaal.

Federaal minister van Landbouw Denis Ducarme twijfelt nog. Hij wil meer informatie van de Europese Commissie. Maar het is niet duidelijk of die nog rekening gaat houden met het onderzoek van Geissen en collega's.  

In ieder geval is de conclusie van de Wageningen universiteit eenduidig: "Gezien de grote mate waarin wij resten van glyfosaat in bodems overal in Europa hebben aangetroffen, is het niet verstandig de toelating van glyfosaat te verlengen."

Het onderzoek van de Wageningen Universiteit is verschenen in Science of the Total Environment.