Over reuzen en grote doorbraken: dit moet u onthouden van de week van de Bende van Nijvel

De bal ging twee jaar geleden aan het rollen toen ex-rijkswachter Chris B. enkele weken voor zijn dood aan zijn broer opbiechtte dat hij en de Groep Diane iets te maken hadden met de Bende van Nijvel. "Die broer hield dat een hele tijd voor zich. Het was via één van de slachtoffers van de Bende dat het nieuws bij het gerecht terecht kwam. De speurders hebben dan verder gewerkt op dat spoor", vertelt justitie-expert Liesbeth Indeherberge.

Méér nog: zijn naam was al eens opgedoken in het ellenlange dossier van de Bende van Nijvel. 20 jaar geleden had een jeugdvriend van Chris B. al opgemerkt dat de gelijkenis tussen hem en de robotfoto van "de Reus" treffend was. "Maar een loutere herkenning is niet genoeg. En er waren onvoldoende elementen om op verder te werken", verklaarde het hoofd van het onderzoek Christian De Valkeneer. "We zien nu dat een naam die al 20 jaar in het dossier zit, nieuwe zuurstof geeft aan het onderzoek" zegt Indeherberge. 

De "Reus" van de Bende - ofwel robottekeningnummer 19 op de bekende gele affiche. Het is een omschrijving die België al decennialang in de ban houdt. Maar al die tijd tastten speurders in het duister over zijn identiteit.

Nu duikt - opnieuw - de naam op van Chris B. "Een geloofwaardig spoor volgens de speurders", vertelt justitie-expert Caroline Van den Berghe. "Er is de bekentenis, de gelijkenis met de robotfoto én de rijkswachter was op het moment van de overvallen in 1985 vrijgesteld van dienst door een voetblessure. Volgens een getuige mankte één van de daders ook." Tegelijk: harde bewijzen tegen de man zijn er niet: veel details over de feiten heeft hij niet gegeven, en zijn DNA matcht niet met de - weinige - sporen uit het onderzoek. 

En toch... "Hij kreeg een opleiding bij de Groep Diane, de elite-eenheid van de toenmalige rijkswacht. Zijn profiel past dus bij dat van een koelbloedige, professionele dader die goed kan omgaan met wapens."

Het spoor naar de vroegere rijkswacht en de Groep Diane is niet nieuw. Allesbehalve, vertelt justitie-expert Philip Heymans. "Nu opnieuw een ex-rijkswachter wordt genoemd als mogelijk Bendelid, en er wapens en munitie zijn gevonden in metalen dozen van de rijkswacht, wordt het spoor opnieuw actueel. Die piste is nooit volledig opzij geschoven, zeker niet in de hoofden van veel mensen."

Een naam die door de jaren heen meerdere keren opdook, is die van Martial Lekeu, een agent die aan "Groep G" gelinkt werd, een informele groep extreemrechtse rijkswachters. "Zijn naam wordt vaak genoemd als het over de Bende van Nijvel gaat, maar we kunnen het hem zelf niet meer vragen: hij stierf in 1997 in de Verenigde Staten." Nog twee namen die vaak gelinkt worden - deze week opnieuw - zijn Madani Bouhouche en Robert Beijer. "Zware jongens", benadrukt Heymans. "Maar betrokkenheid bij de Bende hebben ze altijd ontkend. Beijer doet dat tot op de dag van vandaag, Bouhouche stierf in 2005 bij het houthakken in Frankrijk. Zijn lichaam werd gecremeerd nog voor de Belgische justitie op de hoogte was van zijn overlijden." 

Is dit nu de grote doorbraak in een dossier dat ons land al decennialang beroert? "De exacte betekenis van dit nieuwe spoor is nu nog moeilijk in te schatten", legt justitie-expert Dirk Leestmans uit. In de afgelopen dertig jaar zijn er tal van nieuwe bekentenissen en sporen gevonden. "Het zal de geschiedenis zijn die uitwijst of dit dé doorbraak was."

Deze nieuwe piste geeft wél een nieuwe dynamiek aan het onderzoek. "Er komt allerlei nieuwe informatie naar boven. Ik denk maar aan de jongeren die recent naar de politie zijn gestapt met hun wapenvondst. Ook dat zou een doorbraak kunnen zijn." Tegelijk doet juist die nieuwe vondst ook de wenkbrauwen fronsen over de manier waarop het onderzoek gevoerd wordt. "Het zijn jongeren die de wapens opvissen, waarom kan de politie dat niet? Het is de vraag of dit nieuwe spoor nieuwe antwoorden of eerder nieuwe vragen oproept..."

Sinds jaar en dag wordt gefluisterd dat ons land de waarheid over de Bende van Nijvel niet mág kennen. En ook deze week doken de termen "manipulatie" en "doofpotoperatie" opnieuw op. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) zelf zei dat er pogingen waren gedaan om het onderzoek te manipuleren.

"Hij had het daar over wapens die in 1986 in het kanaal Brussel-Charleroi gevonden werden", vertelt justitie-expert Sofie Demeyer. Die wapens zouden daar vlak na de overval in Aalst in 1985 ingegooid zijn, maar in 2013 ontdekte men dat de wapens maar enkele weken in het water hadden gelegen. "Men dacht meteen dat de speurders van Dendermonde geknoeid hadden met het bewijsmateriaal om het onderzoek op een dwaalspoor te zetten. Maar die theorie werd nooit hard gemaakt."

De speurders gaan volop verder met dit nieuwe spoor: zo worden mensen uit de omgeving van Chris B. volop opnieuw verhoord. "En dan is er nog de nieuwe wending in het dossier", benadrukt justitie-expert Fatma Taspinar. "De dozen met het opschrift "rijkswacht" met daarin een riot gun, munitie en een revolver worden onderzocht. Speurders kijken hoe lang de vondst al in het water ligt en of er een link is met de Bende." 

Wat nu? "Iedereen hoopt op een doorbraak in dit dossier. Er zullen nog zoekacties volgen en al wie tips heeft, kan bij de speurders terecht."

Meer weten over de Bende van Nijvel? Onze redactie maakte dit "ABC over de Bende van Nijvel" en deze handige tijdslijn.