Theo Francken: de staatssecretaris die de premier telkens weer moet terugfluiten
Premier Charles Michel (MR) die staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) tot de orde roept: het lijkt een steeds terugkerend scenario op het Wetstraattoneel. Gisteren draaide de rel rond een controversiële uitspraak van Francken over een niet aan de orde zijnde asielaanvraag van de afgezette Catalaanse leider Puigdemont, maar het is heus niet de eerste keer dat Michel Francken publiek op zijn plaats moet zetten. Hier volgt een kleine bloemlezing.
Theo Francken was drie jaar geleden nog maar net staatssecretaris en moest al spitsroeden lopen in de Kamer. Er was een Facebook-bericht uit 2011 opgerakeld waarin hij zich vragen had gesteld over de meerwaarde van de Marokkaanse, Congolese en Algerijnse diaspora. Maar er waren ook enkele gelekte e-mails met homofobe uitspraken en zijn aanwezigheid op het verjaardagsfeestje van Bob Maes, oprichter van de Vlaamse Militanten Orde (VMO), een extreemrechtse militie die in 1981 als dusdanig is veroordeeld.
Op aandringen van premier Charles Michel (MR) legde staatssecretaris Francken toen een korte verklaring in de Kamer af.
PS-fractieleidster Laurette Onkelinx mocht dan wel in het halfrond briesen dat "het geluid van de laarzen weerklonk in de regering", de staatssecretaris had zijn vel kunnen redden. Het zou niet de laatste keer worden dat premier Charles Michel alle zeilen moet bijzetten om zijn staatssecretaris in de pas te laten lopen.
"Ik dien het algemeen belang"
Vorig jaar oogste Francken kritiek toen hij een Syrisch gezin uit Aleppo een humanitair visum weigerde. De advocaten van dat gezin verweten hem een "absoluut gebrek aan mededogen" en daagden hem voor de rechter. Maar ze beten in het zand, want het Europees Hof van Justitie gaf Francken gelijk in de zogenoemde visumrel.
De staatssecretaris kon juichen dat het gezond verstand had gezegevierd en dat hij het algemeen belang diende. Europa was volgens hem aan een oncontroleerbaar nieuw migratiekanaal ontsnapt.
"Meer nuance in de communicatie"
In maart waarschuwde Theo Francken voor een ander migratiekanaal. Op Twitter haalde hij uit naar de hulpoperaties voor de Libische kust waarbij vluchtelingen van de verdrinkingsdood worden gered. Artsen zonder Grenzen verweet hij indirect meer doden te veroorzaken en mee te werken aan mensensmokkel.
"Ik roep Theo Francken op om het humanitair werk te respecteren", reageerde premier Michel. "Ik keur ten stelligste de verwarring af die is gecreëerd tussen mensensmokkelaars en de ngo's. Ik roep hem op om meer nuance aan de dag te leggen in zijn communicatie."
Waanzin?
In juli wekte Francken weer ergernis in regeringskringen toen hij de operatie Sophia in de Middellandse Zee "waanzin" noemde. Die operatie waaraan ook het Belgische fregat Louise Marie deelnam, heeft tot doel migrantensmokkelnetwerken te traceren en op te rollen.
"Er bestaat geen enkele twijfel over de wil van de Belgische regering om aan deze operatie deel te nemen", reageerde minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) in de Kamer. "Ik wil daaraan nog toevoegen dat wij er altijd zullen zijn als er ook maar één iemand moet worden gered in de Middellandse Zee."
"Staatssecretaris Francken herleidt de Belgische militaire schepen tot de veerdienst voor gelukszoekers die naar Europa komen en spreekt over een aanzuigeffect dat niet bewezen is", vond Kamerlid Tim Vandepunt (Open VLD).
"Niet gepast"
Vorige maand was het Michel zelf die Francken op de vingers moest tikken. Die had een artikel op Facebook en Twitter gepost met een verwijzing naar de aanhoudingen van migranten in het Maximilaanpark in Brussel. Hij eindigde zijn bericht met "#opkuisen". Vooral de hashtag leidde tot ongenoegen, ook bij de meerderheid.
"Ik heb aan Francken de boodschap gegeven dat dergelijk woordgebruik niet gepast is in een tweet", zag premier Michel zich genoodzaakt te reageren. "Hij heeft zijn boodschap daarom ook verbeterd en aangepast. Iedereen moet goed waken over hoe hij zich uitdrukt, ook in zaken als deze."
"Gooi geen olie op het vuur"
Gisteren moest Michel alweer een brandje blussen. Francken had gezegd dat Catalanen, onder wie ook de afgezette minister-president Carles Puigdemont, in ons land asiel konden aanvragen. Madrid ontketende prompt een kleine Spaanse furie.
"Dit is helemaal niet aan de orde van de dag. We herhalen onze oproep tot dialoog", suste premier Michel via het persagentschap Belga. "Ik vraag Theo Francken om geen olie op het vuur te gooien."
Het lijkt wel een vast scenario: staatssecretaris Francken die een provocerende uitspraak doet in de media of in de sociale media en de premier die hem terugfluit. Zelf lijkt Francken er alvast weinig last van te ondervinden: volgens de politieke barometer van eerder deze maand is hij de op twee na populairste politicus in Vlaanderen.