Wat mogen we verwachten van de klimaatconferentie in Bonn? Vier vragen, vier antwoorden
In Bonn vindt van 6 tot 17 november de 23e klimaatconferentie plaats. De onderhandelaars zullen vooral de spelregels vastleggen voor de uitvoering van het klimaatverdrag dat in 2015 in Parijs is gesloten. Opvallend dit jaar is het voorzitterschap van de Fiji-eilanden, een van de armste landen ter wereld. Maar hoever staan we nu? En wat kunnen we van deze klimaatconferentie verwachten? Vier vragen, vier antwoorden.
Waar gaat het in Bonn over?
Het doel van Bonn is om de grote principes van het klimaatverdrag van Parijs vast te leggen in spelregels. In een notendop is afgesproken in Parijs dat de stijging van de temperatuur deze eeuw onder de 2 graden Celsius moet blijven (zo dicht mogelijk bij 1,5 graad Celsius) en dat ieder land zich daarvoor engageert met een eigen klimaatplan. Om de vijf jaar wordt een stand van zaken opgemaakt. Die moet leiden tot het aanscherpen van de klimaatplannen. Eens de spelregels er zijn zal ieder land precies weten hoe het zijn klimaatplan moet uitvoeren en hoe het daarover moet rapporteren. Het vastleggen van de spelregels is een technische, bijna saaie aangelegenheid van schaven en vijlen aan formuleringen. Maar het is wel nodig om een spraakverwarring tussen de bijna 200 landen te vermijden.
Waarom is het voorzitterschap in handen van de Fiji-eilanden?
De keuze voor de Fiji-eilanden is niet toevallig. Kleine eilandstaten zijn vaak het eerste slachtoffer van de opwarming van de aarde. Tegelijk hebben ze heel weinig middelen om zich te verdedigen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. De boodschap is dat de kleine, arme landen ook meetellen.
Een andere opdracht van voorzitter Frank Bainimarama, de premier van Fiji, is de voorbereiding van een reeks gesprekken of dialogen voor volgend jaar. Die gesprekken gaan over het doel dat we deze eeuw willen bereiken en hoe dat we dat gaan doen. Het speciale aan die gesprekken is dat ze volgens de Fiji-spirit van "talanoa" zullen verlopen. "Talanoa" wil zeggen openhartig, eerlijk en zonder beschuldigende vinger.
Verder zal de voorzitter ongetwijfeld ook eigen gevoeligheden naar voor schuiven. Bijvoorbeeld de kwetsbaarheid van de oceanen, of een schadefonds voor weerrampen zoals overstromingen en orkanen.
Hoe ver staan we nu?
Niet ver. Naar jaarlijkse gewoonte brengen twee VN-organisaties een rapport uit voor de klimaatconferentie met een stand van zaken. De Wereld Metereologische Organisatie meldt dat er in 800.000 jaar nog nooit zoveel CO2 in de atmosfeer heeft gezeten.
Ook het Milieuagentschap van de Verenigde Naties, UNEP, komt met weinig bemoedigende cijfers. Alle 161 klimaatplannen zijn ruim onvoldoende om de stijging van de temperatuur deze eeuw ver onder de twee graden Celsius te houden. Met alle inspanningen die de landen beloofd hebben, vermindert de uitstoot van broeikasgassen met amper een derde van het afgesproken doel.
Een enorme kloof dus. Maar een kloof waar in Bonn geen antwoord op zal komen. Zo snel gaat dat allemaal niet met bijna 200 landen. Bonn is hooguit een wegbereider voor de volgende klimaatconferentie in Katowice in Polen. En daar zijn meer ogen op gericht.
Waarom is 2018 zo'n belangrijk jaar voor de klimaatonderhandelingen?
In 2018 zal het handboek voor het Verdrag van Parijs klaar zijn. Dat is één. Daarnaast zal het IPCC, het VN-klimaatpanel van wetenschappers, een rapport uitbrengen over wat er moet gebeuren om de stijging van de temperatuur deze eeuw te beperken tot 1,5 graad Celsius. Gedurende het jaar zijn er dan de gemoedelijke "talanoagesprekken". Die zouden dan moeten leiden tot meer ambitieuze klimaatplannen op de 24ste conferentie. De locatie voor die COP 24 (Conference of the Parties) is alvast zeer symbolisch gekozen, Katowice in het hart van de Poolse steenkoolindustrie. Het is die industrie die wereldwijd voor een enorme CO2 uitstoot zorgt. Het valt af te wachten of Katowice die industrie aan banden kan leggen.
