“Globalisering maakt het risico op een pandemie zeker”
Het begint altijd met een mysterie, vertelde David Quammen de wereld vijf jaar geleden in zijn boek ‘Spillover’. Een mysterie dat snel een naam krijgt. H3n2, Marburg, Hendra, Ebola, Nipah of SARS. Nieuwe virussen, hun geboorte is altijd ongezien. Met een vrouw die op een verre locatie besmet wordt en sterft; met een maaltijd van een lekker stukje vlees; met iemand die thuis onverwachts de laatste adem uitblaast na een verre trip. Na het mysterie volgen andere doden, alarmbellen en de koortsachtige jacht op een viruskiller. De wereld luisterde naar Quammens urgente boodschap – er komt een pandemie aan – en draaide onverstoord door. Die politicus zegt dit, de andere dat. De waan van de dag.
De nieuwe documentaire ‘Unseen Enemy’, vijf jaar na ‘Spillover’, klopt op exact dezelfde nagel. Alleen nog harder. Documentairemaakster Janet Tobias vertelt de kijker ook dat the next big one – de pandemie der pandemieën – eraan zit te komen. Niet de gekende virussen die de sprong van en naar de mens maakten en ons confronteerden met de meest duistere van alle Darwiniaanse waarheden: het menselijke dier is onlosmakelijk verbonden met andere dieren. Tobias waarschuwt voor de nieuwe kinderen van klimaatverandering, overbevolking en het radicaal krimpen van de wildernis.
In se is er niets nieuws aan de hand. Infectieziekten zijn natuurlijke processen die lokaal ontstonden en meestal ook lokaal stierven. We overleven al tienduizenden jaren met wisselend succes in een arena van stekende, bijtende, zuigende en krabbende ziekteoverdragers. Maar globalisering maakt het risico op een pandemie zeker. We zijn nu allemaal meer dan ooit met elkaar verbonden, met andere mensen en met andere soorten. Wat ooit werd gestopt door een bergketen of zee, gaat daar nu los over. We reizen en migreren als nooit tevoren. Uitbraken worden nu snel epidemieën en mogelijk een pandemie.
Dat de doos van Pandora opengaat, lijkt volgens de ongeruste topspecialisten in Unseen Enemy onvermijdelijk. De vraag waar en wanneer, kunnen ze partieel beantwoorden: binnen de dertig jaar. Maar hoe goed zijn we voorbereid op een mogelijke ramp? Hoe bereiden we ons voor op een onzichtbare vijand? Niet goed genoeg.
Doemdenken lijkt me niet op zijn plaats. Maar het debat over de nakende pandemie moet wel op alle niveaus starten. Lokaal is immers globaal. Wat u en ik doen is van belang voor onze gemeenschap én voor de wereld. Samen dragen we in deze geglobaliseerde wereld de verantwoordelijkheid voor elk kind en elke nieuwe generatie van de toekomst. Laten we met die gedachte beginnen.
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
