Hiv-virussen (geel) komen tevoorschijn uit een geïnfecteerde menselijke afweercel, een H9 T-cel.

Hiv-virus verbergt zich in zijn vijanden, witte bloedcellen die het virus moeten vernietigen

Het hiv-virus blijkt zich in het menselijk lichaam te verbergen in zijn vijand. Ook na een behandeling blijft het aanwezig in de immuuncellen die het virus moeten vernietigen, zo hebben Australische onderzoekers vastgesteld. Vroeger dacht men dat hiv zich tijdens een hiv-behandeling vooral verborg in de centrale T-geheugencellen, in een nieuwe studie tonen wetenschappers nu aan dat het virus aanwezig blijft in bepaalde groepen van CD4+ T-cellen.

Hiv infecteert witte bloedcellen, zogeheten T-lymfocyten, vooral de CD4+ T-cellen, die de infectie herkennen en ervoor zorgen dat het immuunsysteem reageert. Zonder een hiv-behandeling begint het aantal CD4+-T-cellen in het bloed te dalen bij een hiv-infectie, al kan dat proces traag verlopen.

Het team van professor Sarah Palmer van de Universiteit van Sydney heeft nu een volledige genetische sequentie-analyse voor hiv ontwikkeld. “Deze analyse bepaalt waar en hoeveel replicatie-competent virus (virussen die in staat zijn zichzelf voort te planten) in de CD4+ T-cellen van een met hiv besmet persoon aanwezig blijft, zelfs na jaren van effectieve anti-hiv-therapie."

"Dat zal het mogelijk maken om de cellen te identificeren die infectueus, replicatie-competent virus bevatten. Dat opent veelbelovende mogelijkheden om ons op dit resterende virus te richten en het uit het lichaam te elimineren", zei Palmer aan het persbureau IPS.

Gerichte behandeling

De wetenschappers gaan nu onderzoeken hoe lang replicatie-competente virussen – virussen die zich kunnen vermenigvuldigen – in deze specifieke cellen aanwezig kunnen blijven tijdens een hiv-behandeling.

Ze willen ook cellulaire markers identificeren die uniek zijn voor deze cellen, zodat men zich daarop kan richten bij een behandeling."Therapieën kunnen zich nu richten op de specifieke cellen die dit genetisch intacte virus bevatten", zegt Palmer. "De nieuwe behandelingsstrategie zou de vorm van nanodeeltjes kunnen aannemen, nanodeeltjes die de therapie rechtstreeks naar de cellen brengen die infectueus, replicatie-competent virus bevatten."

Een gezonde menselijke T-cel (Foto: NIAID).

Volledige verwijdering

"Vandaag hebben we uitstekende hiv-behandelingen die de meeste mensen gezond houden door hiv in het lichaam naar een 'niet-detecteerbaar' niveau te verminderen", zegt Cipriano Martinez, de voorzitter van de Nationale Vereniging voor Mensen met Hiv in Australië. "Maar zelfs met deze behandelingen kunnen hiv-virussen zich nog altijd verbergen in verschillende lichaamscellen en kunnen ze niet volledig worden geëlimineerd."

"Dit onderzoek komt op het juiste moment en levert nieuwe informatie om therapieën te helpen ontwikkelen die gericht zijn op de volledige verwijdering van hiv uit het lichaam."

Volgens de studie is slechts ongeveer 5 procent van het hiv genetisch intact en verbergt het zich in de effector-T-geheugencellen, terwijl de rest als lokmiddel fungeert en de aandacht afleidt van het "echte" virus.

"Het immuunsysteem kan geen replicatie-competent virus van een defect virus onderscheiden", zegt Palmer. "Sommige defecte virussen kunnen virale proteïnen produceren die door het immuunsysteem worden herkend en dan worden de cellen die het defecte virussen bevatten uitgeschakeld. Maar omdat er zoveel meer defecte virussen in de cellen zitten dan genetisch intacte virussen, kunnen deze defecte virussen als een lokmiddel fungeren en het immuunsysteem afleiden."

Een 3D-voorstelling van een hiv-virus. Het oppervlak van het virus (geel) is bedekt met proteïnen (paars), die het mogelijk maken voor het virus om menselijke cellen binnen te dringen en te infecteren (Illustratie: NIAID).

Geen vaccin

In 2016 waren er wereldwijd 36,7 miljoen mensen met hiv. Er bestaat nog steeds geen vaccin tegen het virus, dat het verworven immunodeficiëntiesyndroom (aids) kan veroorzaken.

Meer dan 95 procent van de hiv-infecties vindt plaats in ontwikkelingslanden, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Aids blijft de belangrijkste doodsoorzaak in Afrika ten zuiden van de Sahara.

De studie van het team van het Westmead-instituut voor Medisch Onderzoek van de Universiteit van Sydney is verschenen in Cell Reports.

Meest gelezen