De piloot van KLM is niet de eerste en niet de enige die kampt met gezondheidsproblemen door giftige stoffen, zo blijkt. “Wij hoorden al tal van gelijkaardige getuigenissen van piloten en cabinepersoneel, van bewustzijnsverlies, braken, hoofdpijn tot evenwichtsstoornissen, geheugenproblemen en zelfs verlammingen”, zegt Bjorn Vanden Eynde, secretaris mobiliteit bij ACV-Transcom. Men schat dat er wereldwijd ongeveer 2.000 gevallen zijn per jaar. Toxische gassen komen in het vliegtuig terecht via het ventilatiesysteem van het vliegtuig. De luchttoevoer daarvan gebeurt via de motoren. Deze kunnen toxische olie lekken. Ook via hydraulische olie, ozon en uitlaatgassen wordt de lucht vervuild.

De eerste rapporten over TCP-vergiftiging werden begin jaren ‘50 door US Air Force opgesteld. “DHL installeerde om deze reden in 2000 wel filters in de cockpitdeuren. En Easyjet is de enige commerciële luchtvaartmaatschappij die dit jaar filters in de cabine beloofde. Maar het gros van de luchtvaartsector wil het probleem nog steeds niet erkennen.”

“Onderschat probleem”

“Het aerotoxisch syndroom is een zeer zwaar onderschat probleem, want het beperkt zich niet tot één luchtvaartmaatschappij of één bepaald type vliegtuig. Het gebeurt overal, met gezondheidsrisico’s voor personeel én passagiers, maar ook veiligheidsrisico’s. Wat als een piloot door toxische gassen in de cockpit onwel wordt? Dit is écht geen hypothetische vraag”, stelt Bjorn Vanden Eynde. Incidenten met ‘geuren in de cabine’ zijn ook steeds vaker de oorzaak van vertragingen, uitwijkingen of noodlandingen.

Samen met het ETF en ITF pleit ACV-Transcom voor het gebruik van minder toxische olie en het filteren van de lucht alvorens deze in de cabine terechtkomt. “Bovendien pleiten wij voor een wereldwijde standaard voor de kwaliteit van de lucht in vliegtuigcabines en andere technologieën voor de ventilatie in de vliegtuigen die het niet langer noodzakelijk maken om verse lucht via de motoren aan te voeren. Wij hopen dat dankzij het programma Zembla dit probleem eindelijk de nodige aandacht krijgt en door de sector zal worden erkend.”

Allergisch?

Een oorzakelijk verband tussen de stoffen en de ziekteverschijnselen werd nog niet bewezen. En ook toxicoloog Jan Tytgat van de KU Leuven nuanceert. “Van de honderdduizenden mensen die de afgelopen tientallen jaren dag in en dag uit gevlogen hebben, heeft het overgrote deel nooit gezondheids­klachten geuit. Maar er zijn natuurlijk mensen die allergisch zijn voor bepaalde stoffen. Het zou dus kunnen dat de mensen die nu getuigd hebben tot die groep behoren”, zegt hij aan VRT. Maar het is volgens de professor alleszins wel de moeite waard om te onderzoeken met welk type vliegtuig de mensen die gezondheidsklachten hebben, hebben gevlogen.