Twee dagen na de zware rellen van zaterdagavond in Brussel wordt de schade nog altijd opgemeten. Wat een voetbalfeest moest zijn om de WK-kwalificatie van Marokko te vieren, ontaardde in vandalisme, brandstichting, plundering en geweld tegen de ordediensten. De schade is enorm, 22 agenten raakten gewond, de materiële schade loopt in de tienduizenden euro’s.

Langs alle kanten komt er kritiek. Op de jongeren zelf, maar ook op het politie-optreden. Omdat er geen enkele arrestatie gebeurde. “We mochten niet”, zeggen gefrustreerde agenten anoniem. De Brusselse burgemeester Philippe Close (PS) zegt de politie correct heeft gehandeld. “Eerst de ordehandhaving en de rust laten weerkeren. Arrestaties kunnen later”, zegt hij.

Politievakbonden pleiten nog maar eens voor één grote politiezone voor Brussel, aangestuurd vanuit één centraal commando.

Ook professor politierecht Dirk Van Daele van de KU Leuven ziet alleen voordelen. “Brussel telt 19 gemeenten en zes politiezones. Dat wil zeggen dat 19 burgemeesters hun zegje moeten doen in zes politiecolleges. Dit systeem werkt niet.”

Professor Van Daele maakt graag de vergelijking met Duitsland. “Naast de politie op het federaal niveau, hebben ze daar één politiekorps per deelstaat. Voor de 16 Länder is er per deelstaat een Ministerie van Binnenlandse Zaken, dat de regie voert. Nordrhein-Westfalen is zo een zone, qua oppervlakte, inwoners en criminaliteit vergelijkbaar met België.”

“In feite heb je wat Brussel betreft een paar opties: je doet niets, wat volgens mij in feite geen optie is. Of je maakt één politiekorps, maar werkt verder met een klassiek systeem met 19 burgemeesters in een college die verantwoordelijk zijn voor het beheer van het korps, maar dat gaat nooit goed werken. Wat volgens mij de beste oplossing is, is één korps met een centrale rol voor het Brussels Hoofdstedelijke Gewest. De burgemeester houdt dan zijn gezag op zijn grondgebied. Maar het is het centrale commando dat beslist hoe een actie op het terrein wordt aangepakt.”

Dringende oproep

Wat er anders zou gebeurd zijn met één politiezone zaterdagavond? “Beter durf ik niet direct zeggen, daarom ken ik te weinig details. Maar het zou de interventie alleszins zeker niet bemoeilijkt hebben. Er zouden sneller voldoende manschappen ter plaatse zijn geweest. Met een duidelijke opdracht, gestuurd door één centraal commando. Daar liep het volgens mij nu toch fout. Terwijl ook de wijkwerking gewoon kon doorgaan. Want als er één ding is wat moet vermeden worden, is dat alles dan op dit soort van interventies zou worden gezet. Terwijl de wijkwerking net zo belangrijk is. Het contact de burger, daar mag zeker niet aan geraakt worden”, aldus professor Van Daele.

Terug naar 19 aparte korpsen

Vlamingen en Walen staan hier absoluut niet op dezelfde lijn. De meeste Vlaamse politici, ook in Brussel, zijn voor één Brusselse politie. Maar de Walen, PS op kop, liggen dwars. Marc-Jean Ghyssels (PS), de burgemeester van Vorst en Brussels parlementslid, pleitte zelfs al voor een terugkeer naar een Hoofdstedelijk Gewest met 19 politiezones.

Sp.a-Kamerlid en burgemeester van Vilvoorde Hans Bonte deed dit weekend al een dringende oproep aan de Vlaamse meerderheidspartijen in de regering-Michel. “Eén enkele Brusselse politiezone zou veel efficiënter geweest zijn dan de huidige zes. “ Het is zo evident, het is zo duidelijk dat we naar een ééngemaakte Brusselse politiezone moeten komen, zodat men onder eenheid van commando efficiënt en performant kan optreden tegen dergelijke straatgruwel.”

“Deze zware rellen sterken me in mijn pleidooi voor de invoering van één enkele politiezone in het Brussels Gewest, uiteraard in combinatie met een sterk gedecentraliseerde wijkwerking”. Dat stelt Brussels CD&V-parlementslid Brigitte Grouwels. De rellen speelden zich op de kruising van drie politiezones. “Ik ben werkelijk gechoqueerd door dit brute geweld tegen politieagenten en door de zware vernielingen aan handelszaken, waarbij trouwens niemand werd opgepakt. Hoe kan het toch dat de Brusselse politie er niet in slaagt om enkele honderden jongeren in bedwang te houden?”

Spoeddebat

Voor Grouwels is de fusie van de zes zones een absolute en dringende noodzaak. Enkel via een fusie is een eenheid van visie en leiding in het lokale veiligheids- en politiebeleid in Brussel mogelijk. Daarnaast kan de nodige ruimte ontstaan om als politie veel meer op het terrein aanwezig te zijn. Een eenheidspolitie leidt immers tot schaalvoordelen omwille van de bundeling van diensten.

Ook Dominiek Lootens (Vlaams Belang) ziet in de rellen een bijkomend argument voor de fusie van de Brusselse politiezones. “Een dringende evaluatie én een concreet actieplan zijn broodnodig. Zeker nu ook de politiemensen van op het terrein zelf de analyse maken die het Vlaams Belang al lang en als eerste maakte: het is tijd voor één centrale politiezone voor heel Brussel. Hij wil vrijdag tijdens de plenaire zitting van het Brussels Parlement een spoeddebat over de rellen.

Of er snel werk wordt gemaakt van één korps in Brussel, is maar de vraag. Ook bij alle vorige rellen en betogingen in Brussel waarbij veel schade werd aangericht, werd nadien opgeroepen om de politie te hervormen tot één grote politiezone. Maar veel meer dan voorstellen lanceren is er in dat dossier nooit gebeurd.