Lithium is essentieel voor batterijen elektrische auto's, maar Europa hinkt hopeloos achterop

Wat een mens te zoeken heeft op de hooggelegen zoutvlaktes van Chili? Lithium, het zogenaamde ‘witte goud’ dat met zijn lichte en supergeleidende eigenschappen een essentiële component vormt van veel elektronische apparaten. Smartphones, laptops, maar ook elektrische auto’s zijn met lithium-ion-batterijen gewapend en de wereldwijde klimaatambities binnen die laatste groep jagen de vraag naar – en de kostprijs van – lithium nu de hoogte in.

3,5 miljard euro, dat is de geschatte kostprijs van het aandeel in het Chileense mijnbedrijf Sociedad Quimica y Minera de Chile (SQM) dat dezer dagen in de etalage staat. Wie dat bedrag ophoest, krijgt niet alleen een belang van 32 procent, maar ook een zeldzame toegang tot de grootschalige ontginning van lithium in handen. De driehoek Chili-Bolivia-Argentinië, waar het metaal uit het zoute grondwater gedistilleerd kan worden, is een van de weinige regio’s op de aardbol waar dat mogelijk is.

Europees strijdplan zonder hart

Gezien de stijgende trend in elektrische auto’s hoeft het niet te verbazen dat er heel wat gegadigden zijn om zich in te kopen in SQM. Volgens persagentschap Reuters worden in de wandelgangen de namen van twaalf bieders gefluisterd, waaronder één opvallende naam: het Belgische Umicore. Dat ziet zich in die lijst als enige Europese speler omringd door bedrijven uit onder andere de VS, Rusland en vooral China.

Een ideale kandidaat ook, want Umicore is nu al een wereldwijde marktleider op vlak van nikkel-mangaan-kobalt-legeringen (NMC). Die vormen de kathode of positieve elektrode bij het type lithium-ion-batterij dat wellicht de standaard wordt voor elektrische voertuigen. In mei kondigde het bedrijf nog aan dat het 300 miljoen euro gaat investeren om de productie van batterijcomponenten tot een zesvoud te laten groeien.

Maar terwijl Umicore gisteren in De Standaard nog bleef steken op “geen commentaar”, lijkt de zaak nu toch uitgemaakt. “De geruchten kloppen niet. We zijn zeker niet van plan om ons in te kopen in SQM”, is woordvoerder Marjolein Scheers formeel. Daarmee lijkt het lithiumaanbod dus voer voor de rest van de wereld, en tekenend voor het Europese strijdplan binnen de sector van elektrische voertuigen. Het hart ontbreekt, in dit geval de productie van autobatterijen.

Volgens cijfers van persbureau Bloomberg beslaat het Europese aandeel slechts 2,5 procent van de wereldwijde capaciteit, een peulschil in vergelijking met de Chinezen, die een marktaandeel van liefst 55 procent hebben. De kans dat u bij een Europese autofabrikant een elektrisch voertuig met een batterij van eigen kweek koopt, is dus minimaal.

Dat die achterstand er is, beseft de Europese Commissie wel degelijk. Begin vorige maand riep Eurocommissaris van Energie Maros Sefcovic nog enkele topbedrijven zoals Volkswagen, Siemens en ook Umicore samen om de krijtlijnen van een inhaalbeweging te bespreken. Het daaruit volgende vooruitzicht op gigafabrieken in onder meer Duitsland en Oostenrijk is afgekeken van de ‘Gigafactory’ die Tesla en Panasonic momenteel neerpoten in de VS. Die moet zo’n 500.000 nieuwe Tesla-auto’s van batterijen voorzien.

Kwetsbaar

Overal een stapje te laat dus. “Europa heeft te lang op twee gedachten gehinkt”, verklaart ING-econoom Max Erich. “Het heeft op innovatie ingezet, maar niet op revolutie. China heeft snel ingezien dat batterijen de toekomst bieden, binnen Europa hebben autofabrikanten gedacht dat ze konden blijven profiteren van het gebruik van brandstofmotoren, een domein waarin ze excelleerden.”

In een recent rapport beschrijft Erich hoe de elektrische voertuigen voor een kantelmoment staan, mede door de steeds groter wordende betaalbaarheid. In 2023 zouden elektrische wagens al op gelijke voet kunnen staan met de rest en dat moet een enorme boost geven in de koopcijfers.

“Als je dan als autofabrikant afhankelijk bent en alles uit Azië moet importeren, ben je heel kwetsbaar. Dan is het toch handiger om zelf de productie in de hand te hebben”, zegt Erich. Zes jaar lijkt echter bitter weinig om de Europese batterijproductie op peil te brengen.

“Het zou een logische stap zijn mocht Europa niet enkel batterijfabrieken neerpoten, maar ook eerder in de keten gaat kijken”, meent Erich. De ontginning van het o zo belangrijke lithium dus. Maar ook hier lijkt Europa vooral een zwaktebod in te dienen.