‘Studio 58’ blaast het Amerikaans Theater nieuw leven in
Ooit was het Amerikaans Theater een pronkstuk van Expo 58. Meer dan een halve eeuw schreef de VRT er radio-en-televisiegeschiedenis. Maar de laatste jaren staat het paviljoen op de Heizel te verkommeren. Zonde, vonden drie ondernemende muziekgroepen. Zit er dan toch nog toekomstmuziek in het Theater?
“Epische sfeer! Topakoestiek! Een wereld op zich!” Pieter Santens van Sue Avenue kan zich vooral jubelend uitlaten over het Amerikaans Theater, waar hij vorig jaar een plaat ging inblikken met Compro Oro en Big Whoop. “Wat als je een latin-jazzcollectief, een funk & soulband en een houseduo één maand zou loslaten in het verlaten Amerikaans Theater?”, vroegen die drie groepen zich toen af.
Het resultaat is vandaag te beluisteren. Een plaat die exotiek, hitsige ritmes en moderne beats aan elkaar last. En een loepzuivere live-esprit aan experiment en studiovernuft koppelt. Hun album werd toepasselijk Studio 58 getiteld, naar de meest legendarische concertzaal in het Theater. Nu ja, in de glorietijd toch. Rolling Stones, Beach Boys en Elton John passeerden ooit de revue in het Theater, maar ook De Droomfabriek of de Wies Andersen Show gingen hier in de ether. Vijf jaar geleden vertrok Radio 2 evenwel finaal uit het gebouw, waarna er nooit meer de aankondiging “live vanuit het Amerikaans Theater!” weerklonk.
Absurd
Alleen de tijd zette zijn tanden nog in dit patrimonium. Van die roemrijke geschiedenis en teloorgang voelde het artistieke drietal ook wel iets tijdens hun opnamesessies. “We hebben de zaal zelf ingekleed om het gezellig en werkbaar te maken. Een absurde wereld: in het Amerikaans Theater komt namelijk geen daglicht binnen, waardoor we vaak niet wisten of het dag dan wel nacht was. Maar de grote kracht is dat het zo groot en toch zuiver van akoestiek is. Al is het net zo oud als koud. Een paar muzikanten sliepen ’s nachts in hun dikke slaapzak in de Armand Pien-zaal." (lacht)
'De grote kracht is dat het zo groot en toch zuiver van akoestiek is. Al is het net zo oud als koud'
Maar wie de beste balans tussen sfeer en klank zoekt, zit gebeiteld in het Amerikaans Theater, maakt Santens zich sterk. “Die twee kwaliteiten vind je zelden op één plek terug.” Allicht is dat de reden waarom dit stukje cultureel erfgoed, dat oorspronkelijk maar een half jaar zou blijven bestaan voor de duur van een wereldtentoonstelling, vandaag nog steeds overeind staat. Vijf jaar geleden nam communautaire politiek helaas de bovenhand, en schitterde het Amerikaanse paviljoen vooral in leegstand. “We hebben er de zaal vorig jaar eigenlijk opnieuw ontmaagd,” vertelt Santens, “dankzij een agentschap dat aan leegstandsbeheer doet.”
Dat mocht het triumviraat achter Studio 58 helaas ook voelen. De artiestenvertrekken beneden hingen intussen vol schimmel (“maar wel vree wijs van sfeer”) en zonder centrale verwarming voelde de overgang van herfst naar winter bitter koud aan ’s nachts. “Voor ons niet zo erg: wij kunnen best wel wat rock-’n-roll verdragen,” grinnikt Santens. “Maar het gebouw is effectief oud, en toe aan een opknapbeurt. Maar zelfs die ouderdom had wel iets: op de plaat hoor je percussie op de stokoude vintage telefoons die we er per toeval vonden.”
'Zelfs die ouderdom had wel iets: op de plaat hoor je percussie op de stokoude vintage telefoons die we er per toeval vonden'
Repeteren
Maar wat moet er nu met het paviljoen gebeuren? In 2014 leek het even of de AB het Theater nieuw leven mochten inblazen. “We volgen dat dossier nog steeds op”, zegt AB-directeur Dirk De Clippeleir drie jaar later. “Omdat ik er heel erg van overtuigd blijf dat je met het Amerikaans Theater als cultuurplek iets fantastisch kunt aanvangen. We hadden een theaterzaal met 1.100 zitjes op het oog, wat op zich al een mooie toevoeging zou zijn voor Brussel. Maar belangrijker nog is het paviljoen rond de eigenlijke zaal. Op 6.000 vierkante meter zouden we een centrum kunnen maken voor allerhande kunsten, met repetitieruimtes en platformen. Dat is nog altijd de grote meerwaarde. Vind als choreograaf of rockgroep vandaag maar eens een plaatsje in Brussel om te repeteren.”
In de cultuursector lijkt men er effectief van overtuigd dat het Amerikaans Theater een toegevoegde waarde zou zijn voor Brussel. Alleen: wie de geschiedenis van dit cultureel erfstuk volgt, weet dat het ook een gevoelig politiek dossier betreft. Door het wankele evenwicht tussen de stad Brussel, de federale overheid en Vlaanderen strandden heel wat discussies op communautair gekissebis. De renovaties zouden bovendien niet van de poes zijn: het kost minstens vijf miljoen om het Amerikaans Theater op te kalefateren.
'Op 6.000 vierkante meter zouden we een centrum kunnen maken voor allerhande kunsten, met repetitieruimtes en platformen'
Maar misschien hoort u binnenkort dat een zot idee van een handvol muzikanten de doorstart betekende voor een stukje erfgoed op de Heizel. Live en leven vanuit het Amerikaans Theater? Het hoeft geen utopie te zijn.
Studio 58 verschijnt op 15/11 op vinyl via Lemonade Records. De digitale release volgt op 6/12. Vrijdag wordt het album ook voorgesteld op Studio Brussel in Switch. Op 1/12 is er een releaseparty in de Afsnis in Gent.