Het uitstel van de kernuitstap is niet het gevolg van onkunde
Jan Cornillie is politiek directeur van sp.a.
'Durf vergelijken.' Het was de slogan waarmee in 2012 de energiemarkt in ons land werd opengebroken. Dankzij een strengere prijsreglementering én via groepsaankopen won u, de consument. Electrabel raakte zijn marktdominantie kwijt. Dat werkte bevrijdend en enkele maanden later al lag de prijs van uw elektriciteit beduidend lager. Die snelle verandering staat in schril contrast met de trage opening van de Belgische markt voor de productie van die elektriciteit. Vandaag, vijf jaar later, domineren twee Franse energiereuzen – GDF en EDF – die nog altijd. De reden: het aandeel kernenergie in onze energiemix. De methode: permanente onzekerheid creëren over de wettelijk voorziene kernuitstap.
Die onzekerheid leidt ertoe dat opiniemakers en commentatoren telkens opnieuw schrijven dat er geen energiebeleid is in ons land. Zo ook opiniërend hoofdredacteur Bart Eeckhout. Dat is de waarheid op zijn minst een beetje onrecht aandoen. Al lang geleden is immers beslist, in de wet geschreven zelfs, om in 2025 de laatste kerncentrale te sluiten. Alleen wordt die wettelijke verplichting telkens opnieuw uitgesteld door politici zelf.
Het uitstel van de kernuitstap is niet het gevolg van onkunde, bestuurlijke versnippering of gebrek aan alternatief. Het is onwil en obstructie van pro-nucleaire partijen
Dat uitstel is niet het gevolg van onkunde, bestuurlijke versnippering of gebrek aan alternatief. Het is onwil en obstructie van pro-nucleaire partijen (MR, PS, N-VA en CD&V op kop). GDF en EDF houden immers een ijzeren greep op de Belgische politici. Toen John Crombez (sp.a) in 2011 tijdens de onderhandeling voor een nieuwe regering het protocolakkoord tussen Herman Van Rompuy (CD&V) en GDF Suez naar de vuilnismand verwees, gooiden de vorige en de toekomstige energieminister letterlijk met stoelen. Met zulke politici heeft de kernenergiesector geen lobby nodig.
First things first
En hier staan we dan, jaren later. Het goede nieuws is: de weg naar een volledige kernuitstap in 2025 blijft mogelijk, zegt Elia in zijn rapport. Welaan dan: durf kiezen. Durf nu de markt voor elektriciteitsproductie open te breken met investeringen in hernieuwbare energie, energieopslag en interconnecties met de buurlanden.
Om helemaal zeker te zijn dat bedrijven en gezinnen niet zonder stroom vallen na 2025 stelt Elia voor om een veiling te organiseren voor extra gascapaciteit tegen 2025. Dat valt te overwegen. In een ideaal scenario gaan we meteen over op hernieuwbare energie, maar first things first: onzekerheid blijft immers het perfecte excuus om toch maar weer de kernuitstap uit te stellen. En zonder kernuitstap komt er nooit een markt en een investeringsklimaat waarin ondernemers initiatief gaan nemen voor alternatieven zonder subsidies. Dan is het beter om tegen 2025 zekerheid te bieden aan onze industrie met beperkte investeringen in gas door andere (nieuwe) marktspelers dan GDF en EDF. Tegen 2050 kunnen we dan volledig hernieuwbaar gaan, met energieopslag voor zon- en windarme momenten.
Als onze energieministers nu niet durven te kiezen, wordt de energietransitie weer met minstens een decennium uitgesteld
Architect
Als onze energieministers nu niet durven te kiezen, wordt de energietransitie weer met minstens een decennium uitgesteld. De transitie naar een duurzame elektriciteitsmarkt is haalbaar en economisch verstandig. Nu nog investeren om kerncentrales van het verleden op te lappen, is geld over de balk. Duitsland – in vele domeinen het gidsland van deze regeringen – bewijst trouwens dat een kernuitstap de competitiviteit van zijn bedrijven niet uitsluit. Integendeel zelfs.
Dus: in plaats van achter te lopen met een mix van Vlaams-Waals provincialisme en Frans energie-imperialisme kan ons land mee de architect zijn van de Europese energietransitie. Meer dan ooit is het tijd om – over de partijgrenzen heen – dat Belgische energiepact eindelijk te sluiten. Met als artikel 1: de wet op de kernuitstap wordt niet meer gewijzigd. Wie tekent?