Goed nieuws voor treinreizigers: Kamer keurt gegarandeerde dienstverlening bij het spoor goed

De minimale - of gegarandeerde - dienstverlening stond in het regeerakkoord, maar wordt al jaren naar voren geschoven om de gevolgen voor reizigers van stakingen bij de NMBS op te vangen. De directie van het spoorbedrijf en de vakbonden raakten het na maanden onderhandelen niet eens over de modaliteiten, waarop minister van Mobiliteit François Bellot (MR) het heft in eigen handen nam.

De vakbonden zijn fors gekant tegen het ontwerp. Ze zien er een regelrechte aanslag op het stakingsrecht in. De socialistische vakbond (ACOD Spoor) gaat onderzoeken of hij het besluit van de regering juridisch kan aanvechten. De juristen van de vakbond buigen zich nog over die kwestie.

In zijn eerste voorontwerp gebruikte Bellot het 8-4-1-principe. De stakingsaanzegging moest ten laatste acht dagen op voorhand gebeuren en vier dagen voor de staking moest elk personeelslid aangeven of het aan de actie deelnam of niet. Wie dat niet doet, riskeert een sanctie. Bedoeling is dat de NMBS een dag voor de staking een alternatief vervoersplan kan bekendmaken aan de reizigers.

Na kritiek van de Raad van State paste de minister zijn ontwerp aan. Als de staking maar één dag duurt, moeten de werknemers ten laatste 72 uur op voorhand aangeven of ze mee staken. Als er meerdere dagen gestaakt wordt, geldt dat ook, maar de werknemers zijn dan niet verplicht zich daar de hele stakingsperiode aan te houden. Wie eerst beslist had niet te staken, maar dit vanaf een bepaalde dag wel wil doen, moet dat 72 uur op voorhand aangeven. Wie het werk tijdens de staking weer wil hervatten, krijgt 48 uur de tijd om dat aan de directie mee te delen.

De goedkeuring van de wettekst maakt het mogelijk dat het wetgevend proces voor het einde van het jaar wordt afgerond, reageert minister Bellot. Hij benadrukt dat hierdoor in de toekomst reizigersvervoer mogelijk wordt tijdens een staking, maar dat het ontwerp het niet mogelijk maakt personeel op te vorderen. Het gaat om een "mechanisme van intentieverklaring", die voor een staking moet worden afgelegd door elk personeelslid dat deel uitmaakt van een operationele beroepscategorie die als essentieel voor de dienstverlening wordt beschouwd en aanwezig zou moeten zijn tijdens de staking.

Nu de wettelijke basis er is, zullen de directiecomités van de ondernemingen aan het Sturingscomité bij de spoorwegen vragen om binnen de 30 dagen een advies te geven over enerzijds de leden van de beroepscategorieën die een dergelijke melding zullen moeten doen, en anderzijds over de manier waarop deze melding moet gebeuren. Door die individuele melding zullen de spoorbedrijven een duidelijk beeld hebben over het aantal personeelsleden dat aanwezig zal zijn op een stakingsdag. Voor personeelsleden die zich niet houden aan hun intentie die ze 72 uur voor de start van de staking kenbaar moeten maken, zijn sancties vastgelegd.

Minister Bellot benadrukt nog dat treingebruikers ten laatste 24 uur voor het begin van de staking moeten worden ingelicht over het treinaanbod en over de modaliteiten van het vervoersplan dat wordt uitgevoerd. Hij hoopt dat de gegarandeerde dienstverlening bij stakingen begin 2018 in voege zal zijn. "Ik zal binnenkort een ontmoeting hebben met de CEO's om het tijdspad van de implementatie vast te leggen", besluit Bellot.