Jambon over rellen: "Brusselse politie was niet voorbereid en had geen informatie"

Jambon gaf vandaag enkel een feitelijk overzicht van het rapport van de Algemene Inspectie, beklemtoonde hij. Het rapport wordt volgende week woensdag besproken in een parlementaire commissie en moet aanleiding vormen voor de uitwerking van een actieplan, aldus Jambon.

De politie was niet voorbereid op de rellen, aangezien ze niet over de juiste informatie beschikte dat er rellen op stapel stonden, zo luidt het in het rapport. Maar zelfs indien de politie wel over die informatie beschikte, had ze de rellen niet kunnen tegenhouden. Voor onverwachte stadsrellen heeft de politie geen plan van aanpak, wel voor rellen die het gevolg zijn van betogingen, concludeert de Algemene Inspectie.

Het is een goeie zaak dat er permanent een peloton klaarstaat in gevechtskledij,  stelt het rapport, maar er is ook nood aan een aangepaste commandostructuur voor onverwachte rellen om snel capaciteit uit andere zones te kunnen betrekken, luidt het. Want door het gebrek daaraan, was er zaterdag geen goede commandostructuur en dus geen overzicht over de rellen. Daarom kon de versterking van de federale politie en andere politiezones uit Brussel en Antwerpen niet goed worden ingezet.

De politie had zich niet mogen terugtrekken, maar moest ter plaatse blijven om de menigte uiteen te drijven, stelt het rapport. Bovendien werd er ook niet tussengekomen in de plunderingen. Normaal gesproken moet de politie altijd ingrijpen. Dat er zaterdag niet is ingegrepen, komt door een gebrek aan mankracht. “Maar dat is vreemd”, vindt de inspectie. “De versterking die er wel degelijk was, is slecht aangewend. Enkel de federale versterking - helikopter, interventiekorps, federale reserve en sproeiwagen - is effectief ingezet. De versterking uit vier andere lokale zones is niet goed, of zelfs helemaal niet gebruikt." 

Dertig mensen van zone Brussel-Zuid stonden klaar om tussen te komen, maar die versterking is in de eigen zone gebleven en is niet tussengekomen bij de plunderingen op de Lemonnierlaan. De drie andere zones hadden samen ook een dertigtal politiemensen ter beschikbaar. Ze zijn verzameld in de wijk rond het De Brouckèreplein, maar niet ingezet. De politie van Antwerpen kwam juist te laat om de plunderingen in de kiem te smoren.” De inspectie vraagt zich af waarom de Antwerpse politie moest komen terwijl er nog agenten beschikbaar waren in omliggende zones.

In het rapport wordt ook gepleit een betere screening van de sociale media en voor een betere verzameling van informatie in de buurten - "meer antennes in de wijken", verduidelijkt Jambon. De lokale politie beschikt volgens de Algemene Inspectie niet over de gepaste middelen om sociale media te screenen.

Michel Goovaerts, korpschef van de politie Brussel Hoofdstad Elsene, betreurt "de eenzijdige lezing van het rapport van de Algemene Inspectie" door minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA). Dat laat de korpschef mede in naam van de Brusselse burgemeester Philippe Close en zijn collega's Brusselse korpschefs weten.

"We waren verrast en hadden de indruk dat we een ander verslag gekregen hebben. We betreuren het dat het een eenzijdige lezing is, waar enkel de negatieve punten uitgehaald worden", opent korpschef Goovaerts.

"Wij hebben 24 op 24 en 7 op 7 een peloton klaar om mogelijk tussen te komen, zowel voor betogingen als voor het begin van rellen", stelt korpschef Goovaerts. "Wij leiden hier specifiek mensen voor op en zijn bovendien de enige politiezone in het land die dat heeft, maar daar besteedt de minister geen aandacht aan. En er is altijd een officier van de bestuurlijke politie aan de leiding van de eenheid."

Het gebrek aan communicatie over de rellen ziet de Brusselse korpschef niet als een probleem dat enkel bij zijn politiezone ligt, want geen enkele zone in België luidde de alarmbel. "Dat is ook de verantwoordelijkheid van de administratieve directie van de federale politie", klinkt het.

Er was veel commentaar van Brusselaars en politici op het trage optreden tijdens de plunderingen. Minister Jambon vertelde dat het politiereglement stelt dat er moet tussengekomen worden bij vernielingen. "Het is een operationele afweging die je maakt in functie van opportuniteit en capaciteit die je hebt. De minister gaat te kort door de bocht door te zeggen dat je in alle situaties kan tussenkomen", aldus korpschef Goovaerts.

Dat sommige politiezones hulp boden, maar niet gebruikt werden, weerlegt de korpschef. Al klopt het wel dat ze niet allemaal werden ingezet bij de rellen. De meeste Brusselse korpsen die later aankwamen, werden gebruikt om te patrouilleren. De weliswaar late aanwezigheid van de Antwerpse politie, ziet korpschef Goovaerts als een punt van solidariteit en niet als een negatief punt.

"De politiemensen van Antwerpen zijn gestuurd door de federale politie. Het is een reflex dat er een bepaalde solidariteit is tussen de zones, ongeacht of ze uit Wallonië, Vlaanderen of Brussel komen. Als Antwerpen een probleem heeft gaan wij ook helpen."

Dat de politie Brussel-Zuid niet ingreep op de Lemonnierlaan is het gevolg van meerdere redenen. Zo waren er op hun grondgebied enkele incidenten en was het vanuit hun positie onmogelijk om tussen de honderden relschoppers tot aan de winkels en brandende wagens te raken.

De Brusselse korpschef gaf wel toe dat er te weinig gebruikt gemaakt wordt van informatie via de sociale media. Die middelen zijn er niet bij de Brusselse politie, maar daarin kan volgens Goovaerts ook de federale politie een rol spelen. 

Nadat Marokko zich zaterdag tijdens de WK-kwalificatiewedstrijd tegen Ivoorkust wist te plaatsen voor het wereldkampioenschap in Rusland, trokken honderden supporters naar de Stalingradlaan om de overwinning te vieren. Van daar trokken ze naar het Beursplein, maar daar sloeg de sfeer om. 

Een driehonderdtal mensen begonnen keet te schoppen en trokken een spoor van vernieling door het centrum van Brussel. Ze staken wagens in brand, vernielden ruiten en plunderden enkele winkels. Ook de kerstmarkt die op dat moment in opbouw was werd vernield. Een twintigtal agenten raakten bij de rellen gewond.