Grensoverschrijdend gedrag: welkom op het kantelpunt

Getuigenissen van seksueel grensoverschrijdend gedrag gaan de wereld rond. Ook in België maakt #metoo heel wat los. Helaas kunnen mensen die de kat de bel aanbinden daarbij niet altijd op steun rekenen. We hebben nood aan een klimaat waarin plegers de boodschap krijgen dat hun gedrag niet door de beugel kan.

Het is een weerkerend fenomeen. Slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag worden in twijfel getrokken: hebben ze wel duidelijk ‘neen’ gezegd? Of misschien hebben ze de pleger uitgedaagd? Waren ze aan het flirten waardoor de situatie onduidelijk was? Overdrijven ze niet een beetje? Was het wel zo erg?

Mensen die hun nek uitsteken voor wie zelf niet durft spreken, blijken bovendien magneten voor allerhande frustraties. Vrouwen die zich publiek uitspreken in debatten en duidingsprogramma’s worden op de sociale media door de mangel gehaald. Hun uiterlijk, leeftijd, seksualiteit, geestelijke gezondheid: alles is goed om de wapens op te richten en hen aldus het zwijgen op te leggen.

Wanneer ook media zich verlagen tot blaming en shaming, en ranzige berichten over klokkenluiders op het web gooien, is het hek helemaal van de dam. De geloofwaardigheid van slachtoffers wordt op het spel gezet. Ze voelen de hitte van de brandstapel reeds op hun huid branden. De gevolgen zijn treurig: slachtoffers zijn nog minder geneigd te getuigen en klokkenluiders denken twee keer na voor ze zich roeren.

Alles wijst erop dat we op een kantelpunt staan. Geweld en (seksueel) grensoverschrijdend gedrag zijn geen recente fenomenen. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met heersende machtsverhoudingen. Dat zoveel slachtoffers vandaag hun mond opendoen, wijst erop dat die verhoudingen onder druk staan. Mensen zwijgen niet langer, weglachen en relativeren zijn niet meer aan de orde, wegkijken is onmogelijk geworden. Ontstaat er een nieuw evenwicht tussen mannen en vrouwen, breekt een nieuw tijdperk aan met meer gelijkheid?

Dat hebben we zelf in de hand. Samen kunnen we een klimaat creëren waarin plegers de boodschap krijgen ‘dit kan niet’; en waarin mensen die te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag kunnen rekenen op steun en begrip. Dit gaat niet enkel over jou en mij, maar ook over ons als gemeenschap, over onze bedrijven en instellingen. Meldpunten en ombudsdiensten moeten een plek van vertrouwen zijn, waar mensen echt terechtkunnen, waar hun klachten niet worden geminimaliseerd of geklasseerd, maar ernstig genomen. Zonder (re)actie blijft elk meldpunt een lege doos.

Veelkoppige draak

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een veelkoppige draak. Die draak moet getemd worden, maar dat kunnen we niet alleen. Alleen samen, als gemeenschap, kunnen we het probleem een halt toeroepen. Iedereen kan ervoor kiezen om geen onderdeel te zijn van dat probleem maar een deel te zijn van de oplossing. Het is onze verantwoordelijkheid.

De strijd tegen seksueel geweld mag ons niet verdelen, maar moet verbinden, voorbij politieke kleur, voorbij sekse en gender. Plegers en slachtoffers zijn m/v/x. Een oorverdovende ‘nee’ is het enige antwoord.

Medeondertekenaars: Wim Slabbinck, Jozefien Daelemans, Dalilla Hermans, Carmen De Vos, Kathleen Vereecken, Chris Dusauchoit, Nikkie Van Lierop, Jeroen Olyslaegers, Dirk Jacobs, Sven De Potter, Cathérine Ongenae, Yasmien Naciri, Ikram Aoulad, Valerie Tanghe, Annelies Verbeke, Anya Topolski, Assia Missaoui, Elke Van Huffel, Joris Piot, Sarah Bracke, Ignaas Devish, Koen Fillet, Vera Claes, Frederik Van Driessche, Hannelore Vandebroek, Mare Van Hove, Els De Bruycker, Linda Vansteenwinckel, Mieke Van Der Sanden, Jan De Zutter, Ikrame Kastit, Denise Vandevoort, Magda De Meyer, Pascale Allard, Nina Henkens