Actrice Clara Cleymans schrijft open brief: “Ik belandde op hotel met regisseur door mijn beleefdheid”
“Vrouwen moeten wat minder vriendelijk durven te zijn. Ze hoeven zich niet schuldig te voelen als ze ‘nee’ zeggen.” Dat schrijft actrice Clara Cleymans (28). Zelf belandde ze ongewild met een regisseur op hotel omdat ze te veel schroom had om hem af te wijzen. Nu ze een dochter heeft, belooft ze het goede voorbeeld te geven en zich te verzetten “tegen haar drang tot vriendelijkheid”. Experts juichen dat toe.
“Niet dat ik de schuld bij mezelf leg. Ik acht vrouwen niet verantwoordelijk voor mannen die over de schreef gaan. Maar als ik mag dromen over de uitkomst van deze commotie, zou dat zijn dat vrouwen meer naar hun buikgevoel handelen, en dat mannen zich ervan bewust worden dat vrouwen niet altijd bij machte zijn te zeggen wat voor hen onprettig is.”
Met “deze commotie” bedoelt Cleymans de berichtgeving over de schandalen rond Amerikaans studiobaas Harvey Weinstein en televisiemaker Bart De Pauw, en de #MeToodiscussie die daarmee gepaard ging. In een opvallend opiniestuk in De Standaard maakte de actrice afgelopen weekend duidelijk dat ze nog flink worstelt met haar zoektocht naar juiste reacties op grensoverschrijdend gedrag. “Het is vrouwen eigen gemaakt om te allen tijde beleefd te zijn”, schrijft ze. “Maar daardoor hebben we zelfs bij grensoverschrijdende situaties nog te veel schroom om ‘nee’ te zeggen. Het was door mijn beleefdheid dat ik op een nacht plots ongewild met een regisseur op hotel belandde. Hoewel die man de slechtste bedoelingen met me had, voel ik dat de grootste shock die ik ervoer er niet een was van een man tegen de integriteit van een vrouw, maar wel van mijn hardnekkige wil om beleefd te blijven.”
Spreek vanuit het “ik”
Experts zijn blij met Cleymans’ oproep. “Ze heeft gelijk als ze de kern van het probleem bij de opvoeding legt”, zegt Liesbeth Kennes, expert seksueel geweld bij het CAW. “Veel meisjes hebben van kleinsaf geleerd dat het niet beleefd is over ongemakken te praten of grenzen te stellen, en dat het al helemaal not done is dat op een jongensachtige manier te doen, bijvoorbeeld door kwaad te worden of iemand een klap te geven. Jongens daarentegen worden scheef bekeken als ze die laatste dingen níét doen.”
“Die tegenstrijdigheid moet eruit”, zegt ook schrijfster en genderkenner Heleen Debruyne. “Helaas is het een werk van zeer lange adem. Al sinds de jaren 70 proberen feministen vrouwen met workshops weerbaarder te maken. Het gaat met vallen en opstaan.”
Cleymans maakt er alvast werk van “zich niet schuldig te voelen als ze ingaat tegen iemand”. Volgens Debruyne en Kennes schuilt een groot deel van de oplossing in een betere seksuele en relationele vorming. “Meisjes én jongens moeten hun grenzen beter leren kennen en beter leren uiten, en een ‘nee’ leren te aanvaarden”, zegt Debruyne. “Zich slecht voelen mág, net als zéggen dat je je slecht voelt”, zegt Kennes. “En al helemaal als dat op een fatsoenlijke manier gebeurt.”
Bij Sensoa, het kenniscentrum voor seksuele gezondheid, geven ze tijdens workshops en cursussen de raad vanuit het ‘ik’ te spreken. “Je kunt zeggen: Wat jij doet, is niet oké”, zegt Julia Day, beleidsmedewerker preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag. “Maar je kunt ook zeggen: Ik vind dit niet fijn, kan je daarmee stoppen? Die laatste boodschap is minder aanvallend, waardoor de kans vergroot dat hij zal worden gerespecteerd. En als dat niet gebeurt, is dat voorál niet je eigen schuld.”
