Op 19 oktober registreerde een telescoop op Hawaï een zwak lichtpuntje dat zich langs de hemel verplaatste. Aanvankelijk leek het om een kleine, snel bewegende planetoïde te gaan, zoals die wel vaker worden ontdekt. In de dagen erna maakten vervolgwaarnemingen het mogelijk om de baan van het object te berekenen. Deze baanberekeningen lieten onomstotelijk zien dat het uit de interstellaire ruimte afkomstig moest zijn. Hoewel het aanvankelijk als een komeet werd geclassificeerd, gaven waarnemingen door ESO en andere sterrenwachten aan dat het object, dat in september 2017 zijn kleinste afstand tot de Zon had bereikt, geen teken van kometenactiviteit vertoonde. Daarop werd het object alsnog ingedeeld bij de interstellaire planetoïden en kreeg het de aanduiding 1I/2017 U1 (`Oumuamua).

Daarop zette de ESO zijn gigantische VLT-telescoop in Chili aan het werk om de baan, de helderheid en de kleur van het object nauwkeuriger te bepalen dan met kleinere telescopen mogelijk was geweest. Dat moest vlug gebeuren, omdat `Oumuamua snel zwakker werd naarmate zijn afstand tot Zon en Aarde groter werd en hij het zonnestelsel uit vluchtte. Het ding bleek nog meer verrassingen in petto te hebben.

Door de opnamen van de VLT te combineren met die van andere grote telescopen, ontdekte een team van astronomen onder leiding van Karen Meech (Institute for Astronomy, Hawaï, VS) dat `Oumuamua, die elke 7,3 uur om zijn as wentelt, spectaculaire helderheidsvariaties van een factor tien vertoont.

“Deze ongewoon sterke helderheidsvariaties geven aan dat het object zeer langwerpig is: het is ongeveer tien keer zo lang als breed en heeft een ingewikkelde, onbestemde vorm. We hebben ook ontdekt dat het een donkerrode kleur heeft, vergelijkbaar met de objecten in het buitengebied van ons zonnestelsel, en bevestigd dat het volkomen inert is - in zijn omgeving is niet het minste spoor van stof te zien”, zo citeerde de ESO Meech.

Deze eigenschappen wijzen erop dat `Oumuamua een compact, mogelijk rotsachtig of metaalrijk object is dat weinig water of ijs bevat. Dat zijn oppervlak donker en rood is, kan het gevolg zijn van miljoenen jaren inwerking van kosmische straling. Hij is naar schatting minstens 400 meter lang.

Voorlopige baanberekeningen suggereren dat het object zo ongeveer uit de richting kwam van de heldere ster Wega, in het noordelijke sterrenbeeld Lier. Maar niettegenstaande het zich met een rotvaart van ongeveer 95.000 kilometer per uur door de ruimte verplaatste, is de interstellaire planetoïde zo lang onderweg geweest dat, toen hij zich daar ongeveer 300.000 jaar geleden bevond, Wega ver weg was. Het is denkbaar dat `Oumuamua al honderden miljoenen jaren in alle eenzaamheid door de Melkweg zwierf voordat hij bij toeval ons zonnestelsel tegenkwam.

Astronomen schatten volgens de ESO dat er ongeveer eens per jaar een interstellaire planetoïde zoals `Oumuamua het centrale deel van ons zonnestelsel binnenkomt. Deze objecten zijn echter heel zwak en moeilijk te ontdekken, waardoor ze tot nu toe niet werden opgemerkt.