Lichtvervuiling: "We zijn de nacht aan het verliezen"

Onze planeet wordt ondanks allerlei maatregelen en campagnes steeds "lichter". Recente NASA-beelden tonen hoe de lichtvervuiling overal ter wereld steeds grotere proporties aanneemt. De laatste 4 jaar steeg de lichtvervuiling met 2 procent per jaar. "Het verlies van de nacht heeft nefaste gevolgen voor fauna, flora én mensen", waarschuwen wetenschappers.

Een team internationale wetenschappers bestudeerde nachtelijke beelden van onze planeet, gemaakt door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. De foto's zijn gemaakt door de "Visible Infrared Imaging Radiometer Suite (VIIRS)", een speciale satelliet die enkel de helderheid van licht bij nacht meet.  De beelden komen van plaatsen over de hele wereld.

Tussen 2012 en 2016 zagen de onderzoekers hoe de lichtvervuiling steeds meer toegenomen is. Het gebied dat 's nachts helder "opgelicht" wordt door kunstlicht is in die 4 jaar met meer dan 2 procent gestegen. Per jaar. Een verontrustende evolutie. Het onderzoek spreekt zelfs van een "verlies van de nacht" in sommige gebieden, "met nefaste gevolgen voor fauna, flora én mensen."

Veranderingen in de helderheid van het licht variëren sterk van land tot land. In 's werelds meest verlichte landen, zoals de Verenigde Staten en Spanje, blijft de situatie ongeveer gelijk, de meeste landen in Zuid-Amerika, Azië en Afrika worden helderder. In slechts een handvol plaatsen neemt de   lichtvervuiling af, waaronder Jemen en Syrië, twee landen getroffen door oorlog.

Science Advances

Van "oranje-geel" naar "blauw" licht maakt weinig verschil

De onderzoekers hadden verwacht dat de lichtvervuiling net zou afnemen in geïndustrialiseerde landen. Die schakelen nu volop over van oranje-geel licht naar energie-efficiëntere LED-verlichting. Dat oranje-gele licht komt van natriumlampen, tot nu vaak gebruikt op het openbare domein, denk aan straat- en stadionverlichting. LED-verlichting straalt blauw licht uit, iets wat de NASA-satelliet niet kan opmeten.

"We dachten dat we in landen als de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland veel minder lichtvervuiling zouden zien, zeker in fel verlichte gebieden. Maar in de plaats daarvan zien we een stagnatie in de VS en zelfs een toename in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland", zegt Christopher Kyba van het German Research Centre for Geosciences in Potsdam en hoofdauteur van de studie.  

Blauw licht van LED-verlichting en allerlei digitale apparaten is ook niet onbesproken. Omdat mensen wel blauw licht zien, maar de NASA-satelliet niet, is de impact van lichtvervuiling die wij ervaren allicht nog veel groter dan wat de wetenschappers konden vaststellen.

"Een van de meest dramatische veranderingen die we aan ons milieu toebrengen"

Kustlijnen en steden die oplichten als spinnenwebben, het ziet er idyllisch uit, de realiteit is minder romantisch. Het effect op onze gezondheid en het milieu mogen we niet onderschatten. "Het is een van de meest dramatische fysieke veranderingen die de mens aan zijn leefmilieu toegebracht heeft", zegt Kyba. Enkele gevolgen kwamen uit eerdere studies al naar voren:

"Beperk het contrast"

Volgens Kyba kunnen we het licht in onze stedelijke gebieden veel meer "dimmen" zonder dat dat problemen voor de zichtbaarheid oplevert. "Ons gezichtsvermogen is gebaseerd op contrast, niet op de hoeveelheid licht", zegt hij aan de BBC.

"Dus door het contrast in te perken -stralende lampen vermijden-  is het effectief mogelijk om een beter zicht te hebben zonder méér licht. Dat bespaart trouwens ook heel wat energie. Alleen tonen onze data aan dat dat niet de richting is die we aan het uitgaan zijn."

Meer lezen?

Meest gelezen