Laat school om 10 uur beginnen en je krijgt gezondere tieners met betere resultaten

Wanneer scholieren van vijftien jaar pas om tien uur de klas in moesten in plaats van het gebruikelijke aanvangsuur van halfnegen, bleek ziekteverzuim onder de tieners over een periode van twee jaar te halveren en behaalden ze ook betere resultaten. De langetermijnstudie, uitgevoerd in een Engelse staatsschool, toont aan dat het aanvangsuur een enorme impact heeft op de gezondheid.

"Wat van tel is bij het aanvangsuur, is de gezondheid van de scholieren", stelt professor Paul Kelly, hoofdauteur van de nieuwe studie. "Het begint met fysieke ziekte, maar daarna komt de mentale gezondheid in het gedrang. En last but not least is er de academische prestatie".

Volgens Kelley worden zowel zwaarlijvigheid als depressie in verband gebracht met het vroege aanvangsuur van de school en het gebrek aan slaap. De roep om het aanvangsuur te verlaten krijgt met het nieuwe bewijsmateriaal een wetenschappelijke onderbouw. 

"Steeds meer onderzoek over de hele wereld toont gelijkaardige effecten", stelt Guy Meadows, oprichter van de Britse Slaapschool. Hij wijst erop dat Britse scholieren op wereldschaal op de zesde plaats komen wat slaapgebrek betreft, met Amerikaanse scholieren als koplopers. Eerder dit jaar verklaarde de Amerikaanse academie voor slaapmedicatie dat "het uitstellen van de schoolstart een positieve impact heeft op de studieresultaten, de gezondheid en de veiligheid van scholieren".

Samen met organisaties zoals de Amerikaanse doktersvereniging roept de academie scholen op om niet vroeger dan 8.30 uur de lessen te beginnen. Heel wat scholen in de VS beginnen al om 7 uur.

De Britse studie stelt dat scholen nog later moeten starten willen ze de gezondheidsvoordelen realiseren. Vanaf de puberteit zijn scholieren gebaat met een steeds later aanvangsuur. Eerder onderzoek van Kelley en zijn medewerkers bracht aan het licht dat tegen de leeftijd van achttien jaar de studieresultaten optimaal zijn indien de lessen pas om 11 uur of zelfs pas op het middaguur beginnen. "Dat is ook relevant voor werkomstandigheden, want niet alle 18- en 19-jarigen zitten aan de universiteit", stelt Kelley.

Het zijn biologische factoren die ervoor zorgen dat tieners andere slaapnoden hebben dan ouderen. Volstaat zeven uur slaap voor volwassenen, volgens neurowetenschapper Russell Foster van de universiteit van Oxford hebben tieners negen uur slaap nodig willen ze hun brein ten volle benutten. "Dit terwijl velen slechts vijf uur slaap halen op schooldagen. Dat is echt niet voldoende", stelt Foster.

Tijdens de puberteit vertraagt de dagcyclus van ons lichaam enkele uren. Het vrijkomen van melatonine, dat in onze hersenen onze slaap regelt, komt tijdens de puberteit later op de dag en daardoor hebben tieners de neiging later dan hun ouders te gaan slapen. In combinatie met de grotere slaapnoden van tieners zorgt dit voor wijdverspreid slaapgebrek.

Daarnaast blijkt iedereen zijn eigen slaapnoden te hebben, want we hebben allemaal een eigen zogenoemd circadiaan ritme: sommigen zijn 'leeuweriken' die graag vroeg opstaan, anderen zijn 'uilen' die graag laat opblijven. De erkenning van die individuele slaapnoden groeit. Zo bieden steeds meer werkgevers hun medewerkers flexibele werkuren.

Wat scholen betreft, acht Kelley het belangrijk dat het probleem erkend wordt en er druk wordt uitgeoefend om scholen aan te moedigen hun dagindeling aan te passen. "De scholieren zelf en hun ouders moeten beseffen dat er een probleem is", aldus Kelley. "Dit probleem toont aan dat onze samenleving met een verkeerde timing draait".