Met 96 in de klas: de dagelijkse realiteit in Togo

We worden hartelijk onthaald op het college van Djagblé, op een tiental kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Lomé.  Een publieke school met meer dan 1.700 kinderen in het lager secundair onderwijs. Rode bakstenen gebouwen rond een aarderood binnenplein met een prieeltje onder de palmbomen.

In de tweede klas verstomt het geroezemoes wanneer we binnenkomen met de directeur. Het zonlicht schijnt naar binnen door de openingen in de muur. Op jongens in bruin uniform en meisjes in een fel witte blouse. Maar je moet maar het aantal banken tellen en je ziet het probleem: 4 rijen van 24 banken. Dat zijn 96 leerlingen per klas. Zoals ook verderop de gang en in de andere gebouwen. 

Directeur Atako Tedo wijdt de slechte situatie in zijn lyceum aan een hele evolutie sinds 1990. Toen werd het meerpartijensysteem ingevoerd onder president Eyadema Gnassingbe, de vader van de huidige president. “Dat heeft mensen doen dromen van verandering. Maar hun verwachtingen zijn niet ingelost”, zegt hij. Bovendien is het aantal leerlingen blijven stijgen doordat de bevolking is blijven toenemen. 

(Lees voort onder de foto.)

De bevolkingstoename is een kwaal in heel Afrika en ook dat heeft geen eenduidige oorzaak. Traditie en onwetendheid, een conservatieve houding van de kerken, maar ook de armoede speelt een rol. “De mensen hebben vaak het geld niet voor voorbehoedsmiddelen”, zegt Ria Etienne van de vzw Togo Debout. Zij steunt het college en een nabijgelegen lyceum sinds drie jaar. Op dit ogenblik wordt er gewerkt aan een gebouwtje met 12 toiletten voor 1.700 leerlingen (!). Ook een van de schoolgebouwen is gebouwd met plaatselijke vrijwilligers en geld van een Nederlandse organisatie. 

Er moet dringend meer geïnvesteerd worden in infrastructuur, zegt Ria Etienne, maar ook het probleem van de vorming en de verloning van leerkrachten moet dringend worden aangepakt. 

Vorige week nog hebben duizenden leerkrachten in Togo gestaakt om een beter salaris te eisen. De Togolese regering  ontkent dat het haar fout is dat het onderwijs er slecht aan toe is. Dat blijkt wanneer we langsgaan bij de regionale directeur van het ministerie van Onderwijs in Tsévie, de hoofdstad van de regio Maritime. Directeur Lardia Lare zegt dat onderwijs een prioriteit is en dat er 27 procent van het budget naar onderwijs gaat, de lonen inbegrepen. 

“Het klopt dat vooral op het platteland heel wat scholen er aftands bijstaan. Dat ligt onder meer aan de snelle bevolkingsevolutie, die onze economie niet kon bijbenen. We moeten meer middelen kunnen krijgen van de staat of van de internationale gemeenschap om aan die noden te voldoen. Ook de eisen van de leerkrachten zijn legitiem”, zegt Lare. "Maar in vergelijking met andere beroepsgroepen zijn ze er niet zo slecht aan toe. Ze moeten gewoon meer geduld hebben."