Nooit eerder namen Belgische jongeren zoveel antidepressiva: "De druk is enorm"

1.202.040 Belgen slikten vorig jaar antidepressiva. Bijna 7,5 procent meer dan in 2015. Een hallucinant cijfer dat blijft stijgen. Meer en meer mensen voelen zich slecht en dat zijn opvallend veel jongeren. In de groep 11- tot 15-jarigen namen vorig jaar 3.125 jongeren antidepressiva. Dat is 8,6 procent meer dan een jaar eerder. Bij de 16- tot 20-jarigen zijn het er 14.480, twee procent meer.

"De druk op jongeren is toegenomen", zegt Jan Van Speybroeck van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid. "We merken niet alleen meer druk op school, maar ook in hun vrije tijd en sociaal leven. De druk om veel likes te krijgen op sociale media en graag gezien te worden door zoveel mogelijk mensen bijvoorbeeld."

"Met heel wat depressies op jonge leeftijd tot gevolg. Antidepressiva kunnen dan een hulpmiddel zijn, maar psychiaters en huisdokters schrijven ze vaak te snel voor", klinkt het. "Het is goed dat jongeren met een probleem sneller gedetecteerd worden, maar dat die enkel maar antidepressiva krijgen, is niet de juiste oplossing."

"Het gebruik van medicijnen zou pas mogen wanneer het echt noodzakelijk en bewezen efficiënt is in de aanpak van depressies bij jongeren", zeggen parlementsleden Freya Van den Bossche en Karin Jiroflée van sp.a. "De cijfers moeten een wake-upcall zijn voor artsen maar ook voor onze maatschappij", klinkt het.

De sp.a zegt al langer te pleiten voor een betere terugbetaling van psychologische zorg. "We moeten de drempels voor psychotherapie weghalen", zegt Jiroflée. "Daarnaast moet minister De Block actie ondernemen om het voorschrijfgedrag en het gebruik van medicijnen bij tieners te ontmoedigen."

"De Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg kunnen een belangrijke rol spelen om psychotherapie toegankelijker te maken", aldus Van den Bossche. "Maar die centra krijgen het niet meer gebolwerkt. Van den Bossche roept Vlaams minister Jo Vandeurzen (CD&V) op om naast sensibiliseringscampagnes ook budgetten vrij te maken om de wachtlijsten in de CCG's weg te werken." 

Minister Vandeurzen laat via zijn woordvoerder weten de cijfers verder te zullen analyseren en mee op zoek te gaan naar de redenen achter het stijgende gebruik. "Het voorschrijfgedrag van artsen wordt vaak door meerdere factoren bepaald, zo leert een analyse van het voorschrijfgedrag bij Rilatine. We willen dus ook benadrukken dat we ons hoeden om overhaaste conclusies te trekken."

"In ons 'Actieplan Geestelijke Gezondheid' kiezen we er voor om op korte termijn te investeren in een programma vroegdetectie en -interventie", reageert Vandeurzen. "Met dat actieplan zetten we sterk in op het versterken en ondersteunen van de nulde en eerste lijn. We investeren sterk in de verdere uitbouw van een eerstelijnspsychologische functie, ook specifiek naar kinderen en jongeren toe. Binnen onze bevoegdheden maken we de geestelijke gezondheidszorg op die manier toegankelijker waardoor ook de druk op de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg kan afnemen (CGG)."

Een realisatie van de aangekondigde plannen voor de terugbetaling van psychologische zorg en psychotherapie vanuit de federale overheid vindt de Vlaamse minister ook essentieel om de toegankelijkheid verder te verbeteren. "Daarom treden we met minister De Block in overleg om een kwaliteitsvolle inbedding van de eerstelijnspsychologische functie in het welzijns- en gezondheidslandschap te bekomen", heet het.

Vandeurzen wijst er tot slot nog op dat Vlaanderen ook investeert in online hulpverlening, zoals www.depressiehulp.be als een laagdrempelige aanvulling op de traditionele hulpverlening en in 'blended care', een combinatie van online- en contactbehandeling. "Deze acties zullen een gunstig effect hebben op de werking en de wachttijden van de CGG", besluit Vandeurzen. 

"Het groeiende gebruik van antidepressiva toont het belang aan van maatregelen rond het adequaat gebruik van antidepressiva en andere psychofarmaca, en ruimer, van de versterking van onze geestelijke gezondheidszorg", reageert minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld).

"Deze evolutie toont ook dat psychische problemen nu sneller gedetecteerd worden, en dat is een goede zaak", vervolgt minister De Block. "Het biedt ons dan de kans om vroeger in te grijpen en zo in veel gevallen te vermijden dat problemen escaleren. De snellere detectie toont aan dat huisartsen en andere zorgverleners steeds attenter zijn voor dit soort problemen. Onder andere dankzij de verschillende sensibiliseringscampagnes en de aandacht die hieraan besteed wordt tijdens de opleiding en de navormingen. "

"De wil en de goede bedoelingen zijn met andere woorden duidelijk aanwezig", vervolgt De Block. "Maar het vervolg, na de detectie, is minstens even belangrijk. Daarom moeten we vanuit alle betrokken beleidsdomeinen blijven werken aan een betere kennis over de meest geschikte behandelmogelijkheden. Psychofarmaca kunnen een plaats hebben in de behandeling, maar worden nu nog te vaak verkeerd voorgeschreven, en dat in de twee richtingen: er sprake van over-, maar ook van onderbehandeling. We werken hieraan vanuit onze bevoegdheden. Zo hebben we in februari van dit jaar een geactualiseerde richtlijn voor de aanpak van depressie uitgebracht voor huisartsen. En begin volgend jaar starten we een campagne rond het correct gebruik en voorschrijfgedrag van psychofarmaca, gericht op zorgverleners én patiënten."