Kempens succesverhaal: van een tonnetje van zes liter tot een ijsimperium

Kempenaars zijn noeste werkers met een koppig karakter. Dat bewijzen ondernemende jongeren die met een goed idee en een stevige portie doorzettingsvermogen vanuit de garage doorbreken naar de wijde wereld. Zie de voorbeelden van Paul Janssen met Janssen Pharmaceutica en Vic Swerts met Soudal. Ook Gustaaf ‘Staf’ Janssens mag - zij het op iets kleinere schaal - tot dat rijtje worden gerekend.

Om het dokwerkersloon van vader wat aan te vullen, leurt zoon Staf bij de buren in Tielen met bakharing en kranten. Maar het is pas wanneer hij in 1935 een kruiwagen met daarin een tonnetje van zes liter zelfgemaakt roomijs voortduwt, dat zijn commerce van de grond raakt. Staf is amper veertien wanneer hij besluit zijn werkterrein uit te breiden. Hij verruilt de kruiwagen voor een bakfiets, die al snel een brommertje wordt. De Tielenaars zien hem graag komen.

Janssens bouwt gestaag aan een ijsimperium door zijn ijswagentjes steeds verder het land in te sturen. Vooral in de omgeving van de Limburgse steenkoolmijnen doet hij in de jaren 50 gouden zaken. De vraag naar het schepijs neemt zo fors toe dat IJsboerke in 1962 een grote productiehal bouwt. In die periode breekt het Kempense ijs ook in de stad Antwerpen door. En wie ’t Stad verovert, kan de rest van het land aan. Op dat moment denderen al negentig ijswagentjes rond.

Diepvriezer

Maar de producent legt zich tot dan uitsluitend toe op vers schepijs, dat moeilijk langer te bewaren valt. Met de pijlsnelle opkomst van de diepvriezer in de Belgische huishoudens zoekt Staf Janssens een methode om die markt aan te boren. De technieken daarvoor leert hij in Denemarken. Het diepvriesijs betekent de ware doorbraak van IJsboerke. In de hoogdagen heeft het bedrijf zowat 200 van de bekende oranje diepvrieswagentjes door het land bollen, om bij de mensen diepvriesproducten af te leveren.

Zelfs een bijzondere tegenslag zoals de verwoestende brand in 1977 (zie kader) kan de opgang van de Kempense ijsboer niet stoppen. De naam IJsboerke wordt in de jaren 70 helemaal onontkoombaar wanneer het bedrijf zich in het wielermilieu introduceert en een succesvolle ploeg sponsort. Klasbakken als Walter Godefroot, Rudy Pevenage en Dietrich Thurau dragen een tijdlang het logo op de borst.

Met de jaren 80 breken economisch barre tijden aan. IJsboerke heeft zich tot dan toe bijna uitsluitend op de Belgische markt gericht. Dat stelt het in een zwakke positie tegenover internationale concurrenten. Vanuit Tielen richt de producent daarom zijn pijlen op de rest van Europa. Met wisselend succes, vooral omdat IJsboerke trouw vasthoudt aan slechts dat ene diepvriesproduct, roomijs. Tegen het begin van de jaren 90 is de omzet gehalveerd.

Het bedrijf is tot dan toe al zestig jaar in handen van de familie Janssens. Maar die ziet zich genoodzaakt tot herstructureringen en uiteindelijk zelfs de verkoop van de firma aan de holding Nationale Portefeuillemaatschappij (NPM). Volgens de werknemers slaat de sfeer op de werkvloer nadien om. Waar Staf Janssens zichzelf decennialang kreupel werkte voor zijn troetelkind, tellen onder NPM vooral de cijfers. De routes van de diepvrieswagens worden voortaan per computer uitgestippeld om de efficiëntie te vergroten. Het bedrijf mag dan in 2003 nog een recordomzet van 48 miljoen euro boeken, de verliezen stapelen zich niettemin op. Samenwerkingen met Studio 100 en de overnames van Mio (2005) en Arctic (2007) geven ook weinig nieuwe impulsen.

In het jaar dat IJsboerke zijn 75ste verjaardag viert, zet NPM het bedrijf in de etalage. De toekomst oogt grimmig, maar Werner Van Springel en Peter Janssen van Glacio in Beerse geven het bedrijf na de overname in 2013 een nieuw elan. De tachtigste verjaardag in 2015 is er een met oprechte vreugde.