Rechten én plichten voor de jeugd van Burkina Faso

Ze zitten te palaveren onder een boom. Over hoe ze zijn gaan betogen tegen het bezoek van de Franse president Macron. In hun ogen is Frankrijk nog altijd de imperialist die het hier in Burkina Faso voor het zeggen heeft.

"Wij produceren katoen en goud, maar met een vingerknip beslist Frankrijk dat het naar ginder moet", zegt een strijdlustige jongen met een T-shirt van Lenin. President Macron heeft nochtans de fouten toegegeven van het kolonialisme, maar daar nemen de jongeren van ODJ (Organisation Démocratique de la Jeunesse ) geen genoegen mee. 

Macron heeft ook beloofd om de archieven te openen om te weten of Frankrijk 30 jaar geleden de linkse volksheld Thomas Sankara heeft helpen ombrengen. Zijn lichaam is onlangs opgegraven voor onderzoek. (zie foto) ODJ, een partnerorganisatie van Broederlijk Delen, weet dat heel wat jongeren in Afrika in Sankara een voorbeeld zien voor hun eigen strijd. Maar ze noemen zich zeker geen Sankaristen. "Hij kwam aan de macht door een militaire coup, en dat is niet in overeenstemming met onze geweldloze aanpak", zegt Ouiry Sankou.

ODJ werkt sinds 2000 aan de sensibilisering van jongeren over heel Burkina Faso. Tot in de verste uithoeken van het land geven de activisten lezingen, houden ze debatavonden en tonen ze films. Ze willen hen inlichten over hun basisrechten zoals onderwijs, goed bestuur en gezondheidszorg.

"Je moet van onderaf beginnen en ervoor zorgen dat de jongeren niet onverschillig worden of wachten tot er in de hoofdstad Ouagadougou iets verandert", zegt Ouiry Sankou.

"Maar het gaat niet alleen om rechten, dat is te gemakkelijk. We zien te vaak dat jongeren veel eisen, en vol ongeduld hun situatie willen zien veranderen. Dat is goed, maar ook de burgerplichten tellen mee, anders kan het niet werken op lange termijn. Jongeren moeten ook zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Die verantwoordelijkheid begint aan de basis, in elke straat, in elk dorp."

Drie jaar geleden werd in Burkina Faso de door Frankrijk gesteunde president na maandenlang straatprotest aan de kant gezet. Verschillende burgerbewegingen stonden achter dat protest. Honderdduizenden kwamen de straat op om hervormingen te eisen.

Ook het leger koos de kant van de oppositie en dat is opmerkelijk. ODJ is er trots op dat ze zelf lang voor de machtswissel al veel jongeren heeft kunnen overtuigen om te wrikken aan het oude systeem. Maar de revolutie is na de machtswissel nog niet voorbij, zegt ODJ. De situatie is nog maar een klein beetje verbeterd voor de gewone Burkinabezen. Er is nog veel werk aan de winkel om echt zelfbestuur te krijgen.

Zijn ze niet een beetje naïef? Stel dat ze hun gedroomde revolutie verwezenlijken, hoe gaan ze dan hun politieke verantwoordelijkheid opnemen?  Dat zullen we ook doen, is de boodschap. Maar eerst moeten we iedereen achter ons krijgen.

"Wie neutraal is in een strijd kiest eigenlijk de kant van de sterkste en dan verliest de zwakste. Wij gaan voluit voor de zwaksten, daarmee maken we het verschil." De jongeren onder de boom schenken zich nog een kopje thee in en discussiëren voort. Straks gaan ze opnieuw de hort op, met een videovoorstelling in een arme wijk in Ouagadougou.