Zeven milieuorganisaties naar rechter tegen beperking inspraak van burgers

Het Vlaams parlement heeft vandaag de "codextrein", de juridische grondslag voor het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, goedgekeurd. Het omvangrijke decreet laat onder meer toe dichter bij elkaar te gaan wonen, voorziet nieuwe woonvormen en schrapt oude verkavelingsvoorwaarden. 

Volgens de oppositie beperkt het ook de inspraak van de burgers in de procedures. Het decreet voorziet immers dat er enkel nog beroep tegen een bouwproject kan worden ingediend door iemand die ook bezwaar heeft gemaakt tijdens het openbaar onderzoek.

Zeven milieu-organisaties stappen daarom naar het Grondwettelijk Hof: "Het gele aanplakbord van het openbaar onderzoek gemist? Of niet helemaal op de hoogte van de concrete impact van het project? Dan geldt zwijgen als toestemmen", klagen ze aan. "De tijd om te reageren op een nieuw bouwproject wordt plotsklaps gereduceerd tot de 30 dagen van het openbaar onderzoek."

Alleen wie zich gespecialiseerde advocaten kan veroorloven kan zijn rechten op een goede leefomgeving nog doen gelden, stellen ze. "Want voor gewone burgers is zo'n vergunningsaanvraag vol juridisch jargon nauwelijks leesbaar."

De organisaties klagen daarnaast aan dat het decreet het eenvoudiger maakt om nieuwe projecten toe te laten in landschappelijk waardevol gebied. "Vroeger kon dat enkel in zeer uitzonderlijke gevallen, voortaan zal een groenscherm als schaamlapje volstaan."

De klacht wordt ingediend door Ademloos, Bond Beter Leefmilieu, BOS+, Greenpeace, Natuurpunt, stRaten-generaal en Vogelbescherming Vlaanderen. 

Het decreet ruimtelijke ordening telt meer dan vierhonderd bladzijden en moet op termijn het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, of betonstop, mogelijk maken. Die zal ervoor zorgen dat er vanaf 2040 geen extra open ruimte meer wordt ingenomen.

Het decreet schrapt onder meer enkele oude verkavelingsvoorschriften, die er nu vaak voor zorgen dat een groot huis niet kan worden verbouwd tot meerdere woningen. Wie in een verkaveling woont en van de voorschriften wil afwijken, moet in veel gevallen voortaan niet langer handtekeningen gaan ronselen bij de buren. Meer mensen komen ook in aanmerking voor een zorgwoning, die bijvoorbeeld toelaat een ouder te verzorgen in een appartement binnen de woning.

Het decreet legt daarnaast de decretale mogelijkheid om overstromingsgebieden te vrijwaren en opnieuw om te vormen tot open ruimte. Het voert ook een 'as-built'-attest in. Dat facultatieve document verzekert dat de woning is gebouwd zoals ze vergund was. Op termijn moet het zoiets worden als de Carpass voor tweedehandswagens.

De grootste doorn in het oog van de oppositie is dat het decreet voorziet dat er enkel nog beroep tegen een bouwproject kan worden ingediend door iemand die ook bezwaar heeft ingediend tijdens het openbaar onderzoek. "Het inspraakrecht van de burger wordt hiermee beperkt", zegt Ingrid Pira van Groen. "Wat u voorlegt is juridisch drijfzand. De eerste de beste burger die dit aanvecht zal gelijk krijgen."

"Wij willen mensen net aansporen om van bij het begin te participeren", reageert Lode Ceyssens (CD&V). "Pas in het verweer gaan nadat een besluit is genomen, daar heeft niemand iets aan."

Volgens Bruno Tobback (sp.a) zal het opheffen van de verkavelingsvoorschriften het tegenovergestelde bewerkstelligen van wat de meerderheid beoogt. "Hiermee laat u opnieuw toe om bijkomende koterijen te bouwen in tuinen. En bij gebrek aan mobiliteitsvoorschriften zal u ervoor zorgen dat de mensen er niet meer weg raken", stelt hij.