Heeft de N-VA straks geen kiezers meer nodig?
"De N-VA wordt slapend rijk dankzij gulle overheidssubsidies, maar dat kan je de partij niet verwijten omdat die wetgeving door de andere partijen is uitgedokterd. Maar als de rijkdom van de N-VA blijft exploderen, dan zal er een moment komen dat de partij ook geen kiezers meer nodig heeft", schrijft polticoloog Bart Maddens.
Vorige week wist mijn collega Jef Smulders hier (zie tekst hiernaast) te melden dat de N-VA rijker is dan alle Nederlandse partijen samen. De partij heeft vandaag een vermogen van bijna 39 miljoen euro. Als de N-VA haar electorale positie min of meer kan consolideren in 2019, dan zal dit vermogen de komende jaren exponentieel toenemen.
Het is best mogelijk dat de partij tegen de verkiezingen van 2024 de kaap rondt van de 100 miljoen euro.
Dat zal er vooral van afhangen of ze efficiënt aan wealth management doet, en zich daarbij goed laat adviseren.
Dit opent interessante perspectieven.
Vandaag is het al zo dat de N-VA, net als de meeste andere Belgische partijen, geen leden meer nodig heeft om te kunnen overleven. Maar als de rijkdom van de N-VA blijft exploderen, dan zal er een moment komen dat de partij ook geen kiezers meer nodig heeft.
De inkomsten uit vermogen zullen dan volstaan om de partij-organisatie in stand te houden en zelfs uit te breiden.
De N-VA zal dan een op zichzelf draaiend financieel concern geworden zijn, dat zich helemaal geen zorgen meer hoeft te maken over de verkiezingen.
Want de inkomsten uit overheidssubsidies zullen in het niets verzinken in vergelijking met de opbrengst uit vermogen. Dat zou dan een volstrekt nieuw type van partij zijn: de rentenierspartij. Of toch niet helemaal nieuw, want we hebben er al een kleintje: LDD.
Vlak voordat die partij van de radar verdween, bleek ze over een vermogen te beschikken van 1,7 miljoen euro. Dit is naar Belgische normen erg bescheiden. Maar als Jean-Marie Dedecker een neus heeft voor beleggen, dan moet hij daar toch wel een jaarlijks rendement van 100.000 euro uit kunnen halen. Of hoe het kortstondige succes van de partij tien jaar geleden nu nog steeds vruchten afwerpt.
Als de rijkdom van de N-VA blijft exploderen, dan zal er een moment komen dat de partij ook geen kiezers meer nodig heeft.
De traditionele partijen zien met lede ogen aan hoe de N-VA rijkdom accumuleert. Maar het is eigen schuld dikke bult natuurlijk. In het verleden hebben die partijen de overheidssubsidies steeds verder opgetrokken. Waarom deden ze dat? Eenvoudig: om hun organisatie artificieel in stand te houden ondanks een teruglopend electoraal marktaandeel. En dit op de kap van de belastingbetaler.
In de jaren negentig is het Vlaams Blok op die manier slapend rijk geworden. Vandaag is het de N-VA die volop kan profiteren van de wijze waarop de traditionele partijen zich in het verleden hebben verrijkt. De N-VA zelf kan in dezen niets worden verweten.
De partij heeft al herhaaldelijk aangedrongen op een verlaging van de overheidssubsidies. “Vandaag krijgen politieke partijen jaarlijks miljoenen euro’s toegeschoven. Voor de N-VA mag dat gerust wat minder zijn” was al in 2014 het officiële standpunt van de partij.
In de enige provincie waar de N-VA aan de macht is, Antwerpen, werd drastisch gesnoeid in de dotatie. En bovendien maakt de partij er een punt van dat de halvering van het aantal zetels in de provincieraden overal tot een daling van de provinciale dotaties moet leiden.
Vandaag circuleren er bij de traditionele partijen voorstellen om ook de federale en regionale dotaties af te toppen. Zo zou enkel nog het eerste miljoen stemmen van een partij meetellen voor het berekenen van de dotatie.
Alleen, drie keer raden welke partijen in België meer dan één miljoen stemmen halen? Juist, er is er maar één: de N-VA.
De overheidssubsidies moeten voor alle partijen drastisch naar beneden, en niet enkel voor de N-VA.
De partij heeft groot gelijk dat ze zich tegen dat soort van al te doorzichtige voorstellen verzet. De overheidssubsidies moeten voor alle partijen drastisch naar beneden, en niet enkel voor de N-VA.
Er is nog een andere reden waarom partijen in België zo rijk zijn: de verkiezingscampagnes zijn te goedkoop. Op het einde van de jaren tachtig werd de partijdotatie ingevoerd omdat de kostprijs van de campagnes de pan uit swingde.
Maar paradoxaal genoeg werden die verkiezingsuitgaven tegelijkertijd drastisch beperkt. Het resultaat was dat de partijen heel veel geld binnen kregen dat ze niet konden gebruiken, en dus wel moesten oppotten.
Je zou de vermogensopbouw van de partijen kunnen afremmen door de verkiezingscampagne te liberaliseren. Partijen mogen dan zoveel uitgeven als ze willen, en ze mogen kiezen hoe ze dat doen. Zoals in veel andere landen zou de campagne vooral via peperdure tv-spots worden gevoerd. Dan zou de bodem van de oorlogskas snel in zicht komen. En de commerciële en regionale omroepen zouden een duwtje in de rug krijgen. Al is het hier een slechte plaats om daarvoor te pleiten.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.