Waarom investeren in bitcoin een slecht idee is

"Een piek van 11.000 dollar, Koen! Mijn vrienden maar pochen met hun bitcoins denkende dat ik de mijne ook nog altijd had. Ik heb ze dan maar laten weten dat ik ze, op aanraden van mijn schoonbroer-econoom, al lang de deur had buiten gezwierd! Lachen dat die deden!" 

Ik hoor een diepe zucht aan de andere kant van de lijn.

“Als het een troost is, Serge: het is ondertussen gezakt naar 9 500 dollar,” antwoord ik. “En moest je het me vandaag opnieuw vragen, ik zou precies hetzelfde zeggen: verkopen die handel.” 

“Jij gelooft dus echt niet in blockchain?” vraagt Serge.

"Oh, maar dat vind ik compleet iets anders. Blockchain, de achterliggende technologie van bitcoin, vind ik veelbelovend. Het feit dat elke transactie door een heel netwerk goedgekeurd moet worden en onwijzigbaar is, schept vertrouwen. Bedrijven zoals in de voedings- maar bijvoorbeeld ook in de diamantwereld, kunnen er in de toekomst hun volledige aanvoerketen mee monitoren. In het containervervoer wordt door blockchain de administratieve papiermolen grotendeels overbodig. Ook in de banksector zal blockchain voor een revolutie zorgen. Neen, het is enkel in bitcoin dat ik niet geloof."

Waarop ik aan Serge vraag: "Wat zie jij erin -naast een middel om een gokje te wagen- dat zo revolutionair en nuttig is voor onze maatschappij?”

“Een alternatief voor het huidige monetaire systeem misschien waarbij centrale bankiers geld uit het niets kunnen creëren?” countert Serge.

"Dat hoor ik vaak, ja", antwoord ik. "Bitcoin gaat het monetair systeem gezond maken, het geld meer waardevast. Dat wordt het einde van de boom/bust-cyclus van de voorbije eeuw. Want het aantal munten dat uitgegeven wordt, is beperkt, toch? Wel, als dat al het geval zou zijn, dan mag je niet vergeten dat zo’n vaste geldhoeveelheid in het verleden zeer pijnlijke periodes van deflatie met zich heeft meegebracht. Ben Bernanke, een invloedrijk econoom en later de opvolger van Alan Greenspan aan het hoofd van de Amerikaanse centrale bank, heeft aangetoond dat systemen van vaste wisselkoersen en vooral onwijzigbare geldhoeveelheid de economie en banksector méér in plaats van minder volatiel maken."

"Trouwens, wat betreft die beperkte geldhoeveelheid: vergeet dat maar. Bitcoin zal tegen 2030 bijna aan zijn maximum aantal uit te geven munten van 21 miljoen zitten. Bitcoins creëren gaat trager naar gelang het netwerk groter wordt. Maar net vanwege de trage validering van transacties, is zijn onderliggende blockchain recent gesplitst . Met de creatie van een nieuwe variant van bitcoin tot gevolg."

“Maar dat was eenmalig”, oppert mijn schoonbroer.

“Natuurlijk Serge,” plaag ik. “Dat zullen ze nooit meer doen. Maar daarbovenop heb je nog al die andere cryptomunten die ondertussen gecreëerd worden." Ondertussen zijn er zo’n 1 340 (zie volledige lijst hier).  Er is echt geen limiet hoeveel cryptomunten er uitgegeven kunnen worden. En eigenlijk mag je het ook niet munten noemen."

“Zegt de bedreigde bankier", lacht Serge. "Waarom vind jij dat geen munten? Je kan er toch mee betalen, niet?”

"Wel, een munt heeft drie functies: het is een ruilmiddel, een rekenmiddel en een opslagplaats van waarde", antwoord ik. "Als ruilmiddel zou je bitcoin en de andere cryptomunten nog kunnen gebruiken, ja. Maar gezien de gigantische schommelingen is het niet echt geschikt als rekeneenheid. Bij de verrekening van je aankoop loop je vandaag het risico ’s morgens tot 20% meer of minder te hebben betaald voor eenzelfde product dan ’s avonds."

“Die volatiliteit maakt het ook absoluut waardeloos als opslagplaats van waarde. Ik begrijp waarom mensen na de rally van de voorbije weken en jaren een gokje willen wagen. Bitcoin ging maal 10 sinds de start van het jaar en maal 2.000 sinds begin 2012. Maar in een dergelijk instrument investeer je toch niet je zuurverdiende centen. Ik vrees dat velen niet beseffen dat er een groot risico bestaat dat je al je geld verliest. Voor overheden en centrale bankiers stelt zich het bijkomend probleem dat Bitcoin en andere cryptomunten hun muntrecht, het alleenrecht om geld te creëren, ondermijnen.”

“Jij snapt het niet, hé”, zucht Serge. "Dat is nu net de bedoeling van die virtuele munten: een alternatief voor het gesjoemel van die centrale bankiers en overheden!”

“Nog eens, Serge: een beperkte geldcreatie is geen bedrog", zeg ik. Zonder de creatie van extra geld zou de groei gefnuikt worden. Een vaste geldhoeveelheid biedt ook geen enkele manoeuvreerruimte bij een economische schok. Moderne economieën zijn te complex om te sturen via vaste regels. Een belangrijke les die we ook geleerd hebben tijdens de laatste crisis is dat de wereld absoluut nood heeft aan een "Lender of last resort", een ultieme redder in nood. Dat was Draghi met zijn "we zullen er alles aan doen om de euro te redden". En dat was de Amerikaanse centrale bank en het Ministerie van Financiën in de VS die na het barsten van de vastgoedzeepbel in 2008 massaal geld injecteerden in de economie. Gaan die netwerken dat overnemen?"

"Vandaag zien de centrale bankiers met lede ogen aan hoe zich een schaduweconomie ontwikkelt. Ontginners van cryptogeld – of hoe je ze ook noemt – creëren geld uit het niets dat in de economie terechtkomt. Centrale bankiers hebben daar geen enkele controle over. Gevaarlijk? De totale waarde van alle cryptomunten schommelt rond de 250 miljard dollar tegenover een globaal bedrag van uitstaande munten van 6.000 miljard dollar. Dat blijft beperkt, maar het loopt snel op. Sinds september is die waarde van de cryptomunten verdubbeld. Wat als we over een jaar aan een totale waarde van 1.000 miljard zitten? Aan de huidige stijgingssnelheid is dat niet volledig denkbeeldig. Spat die zeepbel dan uiteen, dan zit je wel met een probleem voor de economie. Ze mogen en kunnen dit niet te ver uit de hand laten lopen."

"Je kan je trouwens ook de vraag stellen wat dat ontginnen van cryptogeld de maatschappij oplevert. Vooreerst vloeit de opbrengst ervan naar een beperkt aantal personen die beschikken over een gigantische computercapaciteit. Ten tweede berekende PowerCompare, een Brits bedrijf dat elektriciteitsprijzen vergelijkt, dat de totale energiegebruik aangewend voor het mijnen van Bitcoins in 2017 jaar groter is dan het jaarlijks energiegebruik van Ierland. Moeten we dat toejuichen? En ja, centrale bankiers creëren ook geld vanuit het niets. Het muntrecht leverde de Amerikaanse overheid de voorbije 10 jaar zo’n 70 miljard dollar per jaar op. Maar dat kost de maatschappij niets, laat staan dat het zo een ecologische voetafdruk nalaat. Daarenboven werd dat geld aangewend, daar ga ik toch vanuit, voor iets waarvan de maatschappij als geheel profiteert. Als dat niet zo is, dan moet je bij de politici gaan klagen."

Serge mompelt iets aan de andere kant van de lijn, maar ik ben te goed op dreef om me te laten onderbreken.

“En zo beland je bij de belangrijkste vraag: wat is het nut van die cryptomunten? Bitcoin en de andere virtuele munten lijken oplossingen te bieden op zoek naar een probleem. Mensen kunnen nu reeds op een relatief eenvoudige en legale manier geld transfereren. Als het belangrijkste praktische voordeel van een munt erin bestaat kapitaalcontroles of bestaande wetgeving te omzeilen dan moet de overheid tussenbeide komen. Als die munten meer mogelijkheden bieden aan belastingfraudeurs, junkies en hackers om de wereld een minder leuke plek te maken, dan moeten regeringen daar paal en perk aan stellen. En als de ongebreidelde uitgifte van cryptomunten dreigt het volledige financieel systeem in gevaar te brengen, dan moeten centrale bankiers dat onder hun bevoegdheid brengen of verbieden. En op dat moment zullen bitcoin en de andere cryptomunten terugvallen naar hun fundamentele onderliggende waarde." 

"Maar wat is dat? Er is geen onderliggende waarde want er is geen onderliggende toekomstige return. De uitgever van cryptomunten beschikt ook niet over de macht om belastingen te heffen, wat de uitgever van een munt van een land wel heeft. Bitcoin is op dat moment waard wat de volgend ervoor wil betalen. Dat zou dan wel eens bitter weinig kunnen zijn.” 

-----------------------------

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.