"Een handvol mensen bepaalt het gedrag van miljarden mensen"
"Newsfeeds op onze smartphones zijn even verslavend als gokautomaten", zegt James Williams aan VRT NWS op de conferentie Media Fast Forward. Williams onderzoekt de gevolgen van de aandachtseconomie, het fenomeen waarbij ontwikkelaars het onderste uit de kan halen om uw aandacht te trekken. "Een handvol mensen bepaalt mee het gedrag van miljarden mensen en dat mogen we gerust in vraag stellen."
In de Bozar in Brussel wordt vandaag de conferentie Media Fast Forward gehouden. Daar slaan de technologiesector en de media de handen in elkaar om na te denken over de toekomst van beide sectoren. De openingsspreker is James Williams. De Amerikaan werkte jarenlang voor Google, maar onderzoekt tegenwoordig de impact van de aandachtseconomie voor de prestigieuze Britse universiteit van Oxford.
De psychologische dynamiek bij oneindige newsfeeds is exact dezelfde als die achter gokautomaten
"De meeste technologie die we elke dag gebruiken probeert zoveel mogelijk onze aandacht te trekken om die vervolgens te verkopen", zegt Williams op voorhand aan VRT NWS. "Het is een voortdurende race voor onze aandacht en dat is problematisch, want die technologie bepaalt mee hoe we de wereld beleven of op wie we stemmen, zoals bij de brexit of de Amerikaanse presidentsverkiezingen."
Ontwikkelaars en grote mediabedrijven schakelen volgens Williams psychologen in om steeds beter onze aandacht af te leiden. "Ze gebruiken fundamentele psychische menselijke kenmerken om ons meer te doen klikken en scrollen", zegt Williams daarover. "De psychologische dynamiek bij oneindige newsfeeds is exact dezelfde als die achter gokautomaten. Het zijn kleine willekeurige vormen van beloning zo ontworpen om u verslaafd te maken."
Fake news is een symptoom van de aandachtseconomie
Algoritmes bepalen nu mee wat er al dan niet in onze newsfeeds passeert en bepalen daardoor mee wat we belangrijk vinden. "Het ontwerp is gecentraliseerd door een handvol mensen in Silicon Valley in de VS", zegt Williams. "Dit is een morele crisis. Een handvol mensen in een kamertje in Silicon Valley bepaalt mee het gedrag van miljarden mensen op deze planeet. En dat mogen we gerust in vraag stellen."
Een manifestatie van waartoe dit kan leiden ziet Williams bij fake news. "Het is een symptoom van de aandachtseconomie. Mocht de technologie ontwikkeld zijn om ons te informeren in plaats van onze aandacht vast te pakken, dan zou fake news geen probleem zijn." Williams vindt het dan ook hoog tijd om na te denken waar we naartoe willen. "We moeten hier echt over nadenken, maar ik ben optimistisch over de toekomst. Als we dit probleem genoeg onder de aandacht brengen, lossen we het wel op."
U kunt de integrale uiteenzetting van Williams hieronder bekijken (in het Engels):
