"Probleem met de Noord-Ierse grens is politiek onoplosbaar"
Het wordt niet eenvoudig om een oplossing te vinden voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland, dé kwestie waar de brexit-gesprekken momenteel rond draaien. "Eigenlijk had men dit kunnen weten", zegt Joost Augusteijn, professor Europese Geschiedenis aan de universiteit van Leiden, in een gesprek met "De wereld vandaag" op Radio 1. "Mogelijk wordt dit probleem verder vooruitgeschoven, en dat kan de positie van Ierland verzwakken."
Theresa May had een informeel akkoord met de EU zo goed als rond, tot de Unionisten van DUP roet in het eten kwamen gooien en hun veto stelden. Het plan om Noord-Ierland de facto als deeltje van de Europese markt te houden, en zo een "harde grens" te vermijden, was van tafel geveegd.
Gevraagd naar welke oplossing hij ziet, zegt Augusteijn "dit probleem is politiek eigenlijk onoplosbaar." "De nationalisten in Noord-Ierland en de Ieren in het zuiden willen niet dat die grens hard is. Zij willen eigenlijk geen grens tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk, die door het eiland heen loopt."
Wat voor de ene aanvaardbaar is, is dat niet voor de andere, en omgekeerd
Wat voor de ene partij aanvaardbaar is, is dat dan weer niet voor de andere. "Bij de oplossing om de grens tussen Ierland en Groot-Brittannië in te zetten, in de Ierse Zee, zou het veel makkelijker zijn om schepen en vliegtuigen te controleren, dan allerlei weggetjes over land. Zo kan de economie in Noord- en zuid-Ierland als een eenheid behandeld worden, eigenlijk binnen de EU. Maar dat vindt de DUP dus onacceptabel, want dat betekent dat Noord-Ierland geen onderdeel meer zou zijn van het Verenigd Koninkrijk."
En het wordt nog ingewikkelder
Wat het nog ingewikkelder maakt, is dat de Ierse Republiek vetorecht heeft voor heel wat zaken in de EU. Tegelijk zit May vastgekluisterd aan de DUP, want die levert haar zetels in het parlement in Westminster, die nodig zijn voor haar meerderheid. Zo kan Londen eigenlijk geen "objectief" beleid meer voeren in Noord-Ierland.
En er is meer. Het gaat niet enkel over de grens an sich, maar ook over wat die betekent. Er zijn niet enkel pakweg goederen, maar ook voor de mensen zelf, zijn er grote gevolgen. "En volgens de wet zijn mensen die in Noord-Ierland zijn geboren, automatisch Ierse burgers. Dus in de nieuwe situatie zouden mensen die in het VK zijn geboren, een EU-paspoort krijgen."
Eigenlijk is dit onoplosbaar. Maar dit had men van tevoren kunnen weten
"Politiek is dit eigenlijk een onoplosbaar probleem. Maar dat had men eigenlijk ook wel van tevoren kunnen weten. Maar juist omdat het onoplosbaar is, heeft men zich geconcentreerd op die andere onderwerpen - de Britse "terugtrekkingsbijdrage" aan de EU, de status van Europese burgers in het VK en de EU enz, nvrd.
"Ik ben bang dat ze dit op de lange termijn gaan schuiven, en dat zal de Ierse positie een beetje verzwakken, omdat er druk zal komen om toch een oplossing te vinden voor dit probleem, want die moet er komen."
Anderzijds kan Ierland, hoewel het een relatief kleine speler is binnen de EU, het Europa dus lastig maken met vetorecht in bepaalde kwesties.