In Jeruzalem heerst vooral angst en twijfel na Trumps beslissing: "Er kunnen mensen sterven"

Voor hij morgen weer naar huis reist, komt David, een Amerikaanse orthodoxe jood, nog even bidden aan de Klaagmuur. Of hij het eens is met wat zijn president van plan is? “In feite maakt dit niets uit. Ik hoop gewoon dat er geen geweld komt.” Bovendien vreest David dat Trump hier andere landen mee tegen zich in het harnas jaagt. “Ach, misschien blijft die ambassade beter gewoon in Tel Aviv.”

Een ambassade verhuizen, dat is in het Midden-Oosten geen kwestie van even een adres wijzigen en wat meubels verkassen. Israël mag dan wel zijn parlement, hooggerechtshof en ministeries in Jeruzalem hebben, voor de internationale gemeenschap is Tel Aviv de hoofdstad. Dat is het gevolg van wat na de Zesdaagse Oorlog (1967) gebeurde, toen veroverde en bezette Israël onder meer Oost-Jeruzalem. Dat Palestijnse stadsdeel moet volgens de internationale consensus de hoofdstad van de toekomstige Palestijnse staat ­worden. En daar is Israël het niet mee eens; Jeruzalem is immers de ‘eeuwige en ondeelbare hoofdstad van de Joodse staat’. Gevolg: er is ­vandaag geen enkel land dat een ambassade in Jeruzalem heeft. Behalve de VS dus, straks.

Voor de Palestijnen in Oost-Jeruzalem is het duidelijk wat hier aan de hand is: een volgende stap in de ‘verjoodsing’ van hun stad. Israël bouwt al jarenlang Joodse kolonies in Oost-Jeruzalem, zowel in het hart van de stad als in de periferie, om de Joodse aanwezigheid er te vergroten. En dat is maar één aspect van de immense problematiek. De lijst is lang: een afscheidingsmuur, checkpoints, het arresteren van kinderen, huisvernielingen, het ontzeggen van gemeentelijke voorzieningen…

“Israël begaat voortdurend schendingen tegen het internationaal recht, nu gaan de Amerikanen dit ook officieel goedkeuren. Met deze beslissing legitimeren de Amerikanen dat Israël de volledige controle over Jeruzalem heeft”, licht Dr. Mahdi Abdul Hadi van denktank Passia toe. “Voor de Palestijnen is dit een nachtmerrie, want het gaat om onze heilige plaatsen: de Al Aqsa Moskee en de Heilige Grafkerk. Wij zijn er bang voor hoe Israël deze Amerikaanse beslissing in beleid zal vertalen.”

Verheugd

Abdul Hadi: “Zal het Al Aqsa-complex (Tempelberg, ML) met geweld opgedeeld worden, zal het moslims moeilijk gemaakt worden om de plek te bereiken, om er te bidden? Deze moskee is de kern van onze identiteit als Palestijnen. Het is meer dan een religieus ­symbool, het gaat om meer dan materieel bezit. Je kunt mijn gezicht, mijn naam en mijn afkomst niet uitwissen en vervolgens ook nog eens mijn geloof afnemen.”

Voor de Joods-Israëlische kant is het dan weer een historische dag om heel andere redenen. Op sociale media regent het verheugde reacties, met als centrale boodschap: ‘Jeruzalem was altijd al het spirituele centrum van de Joodse wereld, nu wordt dat ook officieel erkend’. Net voor de middag geeft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu een videoboodschap vrij, waarin hij verheugd doch beknopt vaststelt dat de “Israëlische historische en nationale identiteit erkend wordt”.

Toch lijkt de stemming bij de Joden op straat ingetogener. Zalmy, die uit New Jersey komt maar al enkele jaren in Jeruzalem woont, lijkt zich ook in dat standpunt te kunnen vinden. Dat het een stap dichter is naar een echte en volledige controle over de stad, zegt hij. Maar hij weet niet of dit opweegt tegen de gevaren van Trumps beslissing. Zalmy: “Er kan geweld ­uitbarsten, er kunnen mensen sterven. Trump provoceert, en op een plek als deze is dat erg gevaarlijk.”

Ook voor Chaia, die in het Joodse gedeelte van de Oude Stad woont, maakt het niet zoveel uit. “Ik woon hier en blijf hier wonen. Hoofdstad of niet, de stad was al belangrijk en zal het altijd blijven.”

Andere geluiden in de Palestijnse wijken. Chauffeur Mohammed (52) denkt aan zijn zaak. “De afgelopen tijd was het rustig in de stad, daardoor kwamen er meer toeristen naar hier. Nu zal het wellicht opnieuw slechter worden, ik zal dus ook minder bezoekers kunnen vervoeren.” Fadwa (50) sluit zich daarbij aan: “We vrezen dat er een periode komt met minder toeristen en meer soldaten.”

Winter is coming

Wat die soldaten betreft, die maken zich minder zorgen. “Alles is rustig”, lachen twee Israëlische militairen die in een Palestijnse straat patrouilleren. “We hebben geen andere orders gekregen dan normaal. Gelukkig regent het… Winter is coming.”

Ook Dr. Abdul Hadi verwacht geen grootschalig geweld, al hebben Palestijnse leiders drie dagen van woede afgekondigd. “Ach, meer dan het nieuws bekijken vanuit hun zetel en wat verklaringen afleggen doen die mannen niet. Er kan wel geweld uitbarsten, want de mensen zijn boos, maar het zullen eerder geïsoleerde incidenten zijn. En de grootste slachtoffers zullen alweer ­anonieme individuen zijn. Er is geen leiderschap en geen agenda. En dat geldt ook voor de Arabische landen: grote woorden, maar geen daden.”

Ongeacht wat er gebeurt, Abdul Hadi blijft optimistisch: “Wij, Palestijnen, ­hebben geen ander huis. Wij gaan nooit weg. Wij zullen blijven strijden voor onze rechten.”