"Als we alle mogelijk aanstootgevende kunst moeten weghalen, blijft weinig over"

Is "Thérèse dreaming" van Balthus uit 1938 een aanstootgevend schilderij dat pedoseksualiteit romantiseert? Of is het een maatschappelijk relevant kunstwerk dat terecht in het Metropolitan Museum in New York hangt?

Over die vraagt woedt in de VS een hevige discussie onder kunstliefhebbers nu een onlinepetitie eist dat de vermaarde kunstinstelling het werk verwijdert of het minstens in een bredere context plaatst met de nodige waarschuwingen omdat het sommige bezoekers kan kwetsen.

Directeur Manfred Sellink van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen (KMSKA) ziet deze evolutie met lede ogen aan. "Hier speelt een doorgeslagen preutsheid", zegt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Dat voelen we al langer in de VS. Ik krijg ook signalen in die zin uit de toeristische sector. Europese tentoonstellingen waarin bloot is te zien, hebben het moeilijker dan vroeger om in de VS campagne te voeren."

"De hele kunstgeschiedenis staat bol van afbeeldingen waarbij bloot een rol speelt. Ik denk dat de initiatiefnemers van deze petitie weinig begrip hebben voor en weinig kennis hebben van de historische context waarin dit soort schilderijen is gemaakt."

Sellink erkent dat een doorgedreven onderzoek van het oeuvre van Balthus mogelijk zou uitwijzen dat hij pedoseksuele gevoelens had, maar dat is volgens hem naast de kwestie. "Veel kunstenaars gedragen zich op een manier die mensen niet goedkeuren, maar dat heeft weinig met de intensiteit en het intrinsieke belang van hun kunst te maken. Caravaggio was een moordenaar en een verkrachter, maar hij heeft belangrijke religieuze schilderijen gemaakt."

"Het is een kwalijke ontwikkeling als bepaalde ethische normen gaan bepalen wat een museum wel of niet kan of mag tonen. Als we alle kunst uit Europese collecties moeten verwijderen die mogelijk aanstootgevend is voor bepaalde groepen, blijft weinig over."

"Ik zou zeker het maatschappelijk debat aangaan als bij ons een dergelijke petitie zou lopen. Dat doet het Metropolitan Museum ook. Het geeft aan dat het er niet aan denkt "Thérèse dreaming" weg te halen. Het zegt dat het juist belangrijk is dat schilderijen in musea voorwerp van maatschappelijk debat zijn."

"Het gaat me niet om de aantallen. Het topstuk van het KMSKA is "Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen" van Jean Fouquet die Maria met een blote borst heeft afgebeeld. Als straks 100.000 mensen een petitie ondertekenen tegen dit schilderij, zou dat voor mij geen reden zijn het te verwijderen. Wel integendeel."