Een dode en minstens 109 gewonden bij rellen in Israël, protesten in hele moslimwereld na vrijdaggebed

Een 30-jarige Palestijn werd door Israëlische soldaten in de Gazastrook doodgeschoten. Ze achtten hem verantwoordelijk als aanstichter van de rellen in de Gazastrook en schoten hem neer, aldus een militaire woordvoerster. Volgens het Palestijnse ministerie van Gezondheid viel er nog een tweede dode, maar het ministerie trok dat bericht later terug.

Rond 12.30 lokale tijd (11.30 uur in België) begonnen de eerste mensen, vooral oudere mannen, vanuit de Al Aqsa-moskee in Jeruzalem naar buiten te stromen. Een kwartiertje later steeg vanop het moskeecomplex en de straten errond het geluid van betogingen op.  

Israëlische militairen stonden op elke straathoek geposteerd, op verschillende plekken waren hekken voorzien om toegangswegen af te sluiten. Het was duidelijk dat één provocatie genoeg was om de boel te doen ontploffen. 

Na het gebed kwam het tot botsingen tussen Palestijnen en de Israëlische veiligheidstroepen. Duizenden Palestijnen demonstreerden in Jeruzalem, op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook tegen de erkenning van Jeruzalem als de hoofdstad van Israël door de Amerikaanse president Donald Trump. Volgens televisiezender al-Jazeera schoten militairen in Hebron met scherp op de manifestanten. Het leger wilde hierover desgevraagd geen commentaar kwijt.

Hamas had voor vandaag tot het begin van een nieuwe Palestijnse volksopstand (Intifada) opgeroepen. Trump had Jeruzalem woensdag ondanks wereldwijd protest erkend als hoofdstad van Israël. De Palestijnen reageerden woedend, Israël daarentegen euforisch.

In de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur kwamen volgens de politie rond de 5.000 manifestanten samen om te betogen tegen wat ze "een kaakslag tegen de moslimwereld" noemden. Aan het hoofd van de stoet liep minister van Onderwijs, Khairy Jamaluddin. "Wat Trump heeft gedaan, druist in tegen het internationaal recht. De moslims kunnen die beslissing niet aanvaarden", zei hij tijdens een toespraak. 

In Indonesië, het dichtstbevolkte moslimland van de wereld, protesteerden honderden mensen voor de Amerikaanse ambassade in Jakarta. Maleisië en Indonesië steunen voluit de Palestijnse zaak. Spontane betogingen uit solidariteit met de Palestijnen komen er wel vaker voor. 

In verschillende Afghaanse steden demonstreerden duizenden mensen om een blijk te geven aan hun ongenoegen over Trumps beslissing. In Kaboel riepen de betogers "Jeruzalem is Palestijns". Ze verbranden Amerikaanse en Israëlische vlaggen. Enkele honderden manifestanten wilden naar de Amerikaanse ambassade trekken, maar werden door de ordehandhavers tegengehouden.

Ook in de Egyptische hoofdstad Cairo stroomden honderden mensen na het gebed samen voor de al-Azhar moskee. "Jeruzalem is Arabisch" schreeuwden ze en riepen op tot Arabische eenheid tegen de "zionistische aanval". De politie had met groot vertoon de straten naar de Amerikaanse ambassade afgesloten. "We zijn allen tegen de beslissing van Trump. Die toont aan hoe onbekwaam de internationale gemeenschap is, hoe zwak haar legale en politieke middelen zijn", verklaarde Mohamed Mehana, adviseur van de groot-imam van al-Azhar op de staatstelevisie. "Er mag nooit een ambassade in Jeruzalem komen, of die nu van de Verenigde Staten is of van een ander land". De al-Azhar moskee is een van de belangrijkste religieuze gebedshuizen van de soennitische islam.

Enkele duizenden mensen namen volgens de nieuwssite al-Ghad in de Jordaanse hoofdstad Amman deel aan een protestmars. In Libanon kwam het tot demonstraties in de hoofdstad Beiroet en in de Palestijnse vluchtelingenkampen, waar autobanden en Israëlische vlaggen in brand werden gestoken. Ook in Bagdad protesteerden duizenden mensen tegen de beslissing van Trump, meldde de Iraakse nieuwssite al-Sumaria.

Honderden Iraniërs namen deel aan een officieel georganiseerde demonstratie in Teheran. Ze riepen "Weg met Amerika", "Weg met Israël" en "Bevrijd Jeruzalem". Voor het eerst was ook de slogan "Weg met Trump" te horen. De manifestanten verbrandden vlaggen van de VS en Israël en foto's van de Amerikaanse president. De dienst voor Islamitische Propaganda had na het gebed in de Imam Khomeini-Mosalla moskee in Teheran tot de betoging opgeroepen. Doel is de Palestijnen op deze manier te garanderen dat Iran "tot de finale zege en de bevrijding van Jeruzalem" aan hun kant zal staan. Ook in andere Iraanse steden werden dergelijke demonstraties gehouden. Op de sociale media in Iran spelen kritiek op de VS of solidariteitsbetuigingen met de Palestijnen anders dan gebruikelijk geen grotere rol. Maar er zijn ook Iraniers die tegen het radicale anti-Israëlbeleid van Teheran zijn en tegen een overdreven steun aan Arabische landen als Palestina, Syrië, Libanon of Jemen.

In Istanboel duizenden mensen de straat op om te manifesteren. "Weg met Amerika, weg met Israël" scandeerden ze in de conservatieve moslimwijk Fatih in het Europese deel van de Turkse stad.