Een grote antenne, acht grijze luidsprekers, twee zonnepanelen en oplaadbare batterijen. Het heeft iets van een alarmsysteem uit de jaren 60, maar dan op zonnepanelen. In de nasleep van de chemische ramp in het Italiaanse dorpje Seveso op 10 juli 1976 – waarbij tientallen mensen ernstig ziek werden en honderden dieren stierven – vaardigde de Europese Unie in 1982 de Seveso-richtlijn uit.

Die moest ongevallen met gevaarlijke stoffen voor­komen en gevolgen van dergelijke ongevallen voor mens en milieu tot een minimum beperken.

Klinkt als een krolse kat

In ons land werd twintig jaar geleden een heus netwerk aan Seveso-sirenes uitgebouwd rond bedrijven die chemische stoffen verwerken en nucleaire sites. Het netwerk telt vandaag ongeveer 570 sirenes, verspreid over heel het land, en moet omwonenden alarmeren bij eventuele noodsituaties. De afgelopen twintig jaar zijn de alarmen evenwel nooit gebruikt bij reële noodsituaties, wegens “ontoereikende verstaanbaarheid”. Het alarm klinkt eerder als een krolse kat dan als een onheilspellende sirene.

Die sirenes werden de afgelopen twintig jaar onderhouden, hersteld en dagelijks in stilte getest, om altijd paraat te kunnen staan. Volgens Yves Stevens, woordvoerder van het Crisiscentrum (dat de sirenes beheert, nvdr.), ­waren ze goed voor een kost van “gemiddeld 420.000 euro per jaar, personeelskosten niet meegerekend”. ­Gerekend over de afgelopen ­twintig jaar kostten de Seveso-alarmen dus zo’n 8,4 miljoen euro.

“In 2018 start het uitdoofscenario, omdat we overschakelen naar sociale media en BE-Alert (waarbij je een sms, mail of spraak­oproep krijgt) om de bevolking te alarmeren”, zegt Stevens. “Met die nieuwe systemen kunnen we de bevolking veel directer en duidelijker informeren over wat er precies aan de hand is en wat de burgers moeten doen.”

Vanaf 2018 worden de sirenes niet meer onderhouden of hersteld, maar wel nog ­elke eerste donderdag van elk trimester luidop getest, samen met BE-Alert. In 2019 begint de ontmanteling van de alarmsystemen.