"Sweet home Alabama" of "Sweet little sixteen" kunnen de Amerikaanse Senaat doen kantelen
Al meer dan een kwarteeuw lang stuurt de conservatieve zuidelijke staat Alabama enkel Republikeinen naar de Senaat in Washington. Gewonnen spel dus voor rechter Roy Moore, maar de schaduw van mogelijk misbruik van tienermeisjes zou daar een streep onder kunnen trekken.
De Republikeinse partij van president Donald Trump heeft in de Senaat een meerderheid van 52 zetels tegenover 48 voor de Democraten. Die meerderheid is dus niet zo heel groot, zeker niet nu de voorbije maanden gebleken is dat niet alle Republikeinse senatoren aan hetzelfde zeel trekken. Op die manier zijn ze er niet in geslaagd om Obamacare af te voeren of veel wetgeving door het Congres te loodsen, op de recente belastingverlaging na.
Net zoals elke andere staat in de VS heeft Alabama recht op twee senatoren. De zetel die nu op het spel staat, werd vorig jaar gewonnen door de Republikein Jeff Sessions, maar werd opnieuw beschikbaar nadat die minister van Justitie in de regering van president Trump is geworden.
Er moest dus een nieuwe senator worden gekozen en normaal is dat gewonnen spel voor de Republikeinen. Sinds 1992 heeft geen enkele Democraat nog een senaatszetel in Alabama gewonnen en toen was dat Richard Shelby, die intussen is overgelopen naar de Republikeinen.
Conservatieve revolutie of begin van het einde?
De Republikeinse kiezers in Alabama hebben echter hoog spel gespeeld. De door de partij naar voren geschoven kandidaat werd - ondanks steun van president Trump - bij de voorverkiezingen binnen de partij opzijgeschoven door de oerconservatieve evangelische christen en erg omstreden rechter Roy Moore.
Die was al omstreden omdat hij al twee keer door het federale Hooggerechtshof uit zijn functie was gezet omdat hij "Gods wil boven de grondwet had gesteld". Dat er nu vier vrouwen zijn opgedoken die beweren dat ze als tienermeisje waren aangerand door Moore, gooit een bom onder de Republikeinse partij. Moore ontkent in alle toonaarden en weigert om zijn kandidatuur in te trekken, ook al weigeren partijgenoten zoals die andere senator voor Alabama of Senaatsvoorzitter Mitch McConnell hem te steunen. President Trump deed dat wel.
De peilingen gaan alle richtingen uit, maar de Democratische tegenkandidaat Doug Jones hoopt nu dat genoeg conservatieve Republikeinen thuis zullen blijven om alsnog verkozen te worden. Jones hoopt daarbij op de zwarte kiezers, die hem steunen omdat hij als openbaar aanklager is opgetreden in een proces tegen leden van de Ku Klux Klan, die in 1963 vier zwarte meisjes hadden vermoord door een kerk in brand te steken.
Een "lose-lose"-situatie voor de Republikeinen?
Veel Republikeinen in Washington zitten niet te wachten op Roy Moore. Ze vrezen dat die door zijn controversiële standpunten hun partij in diskrediet gaat brengen, ook als het schandaal rond de tienermeisjes hem niet zou deren.
Vooral gematigde Republikeinen zien met lede ogen hoe de ultranationalist en conservatief Steve Bannon - voormalig adviseur van president Trump - van Roy Moore een instrument heeft gemaakt om het establishment van de partij onderuit te halen. Volgens Bannon is Moore een belangrijk schaakstuk in de "Trump-revolutie" die hij in Washington wil doorvoeren. Voor Bannon moeten gematigde Republikeinen in Washington vervangen worden door mensen zoals Moore om het programma van Trump te realiseren. Anders dreigt er volgens hem een patstelling zoals de voorbije maanden rond Obamacare.
Bannon speelt hoog spel, want het omgekeerde kan ook. Als Moore de zo goed als zekere senaatszetel in Alabama zou verkwanselen, hebben de Republikeinen nog slechts één zetel in die instelling op overschot. In november volgend jaar zijn er dan opnieuw verkiezingen voor een derde van Senaat en zou het machtsevenwicht in die kamer kunnen kantelen naar de Democraten. Dan kan Trump helemaal zijn agenda vergeten.