Amerikaanse jongeren slepen regering voor de rechter om klimaat

In de aanklacht beweren de jongeren dat de overheid en oliebonzen op de hoogte waren van de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering en dat ze desondanks toch verder gingen met een beleid dat global warming in de hand werkt. Daarmee schendt de overheid volgens de aanklacht het recht van de burger om in een leefbaar klimaat te leven. De grondwet schrijft immers het recht op ‘leven, vrijheid en bezit’ voor en dat wordt door de klimaatverandering in gevaar gebracht.

Het process werd in eerste instantie aangespannen tegen president Barack Obama en leden van zijn administratie, maar hun namen werden na de machtswissel in februari 2017 vervangen door Trump en zijn kabinetsleden.

In 2016 oordeelde een federale rechter in Oregon dat het proces mocht doorgaan en stelde een zittingsdatum vast op 5 februari 2018. Maar enkele weken later werd de zaak opgeschort door het hof van beroep, omdat de federale overheid een bijzondere vraag heeft ingediend: 'writ of mandamus'. Daarmee verzoekt de regering het hof in te grijpen en te zeggen dat de federale rechtbank in Oregon geen jurisdictie heeft. 

De zitting van gisteren diende ertoe vast te stellen of het hof van beroep inderdaad zou moeten ingrijpen. Tientallen actievoerders verzamelden zich  voor het hof van beroep in San Francisco. 

De driekoppige rechtbank hoorde er gisteren het pleidooi van 21 jongeren tussen 10 en 21 jaar oud.

Victoria Vera, een achttienjarige student uit New York, is een van de eisers. "Klimaatverandering raakt echte mensen," zegt ze. "Het tast echte mensen aan. Wij moeten de overheid aan hun menselijkheid herinneren en we moeten onszelf tegen rampen als de huidige bosbranden in Californië beschermen."

Klimaatactivisten zien in de zaak een mogelijkheid de overheid tot actie te dwingen, zelfs nu president Trump de wetenschap rondom klimaatverandering in twijfel trekt.

Eric Grant, advocaat bij het Amerikaanse ministerie van Justitie, vroeg gisteren om een uitzonderlijke maatregel om het proces tegen te houden. “Volgens de aanklacht heeft praktisch elke Amerikaanse burger het recht om zo goed als elk overheidsagentschap aan te klagen,” argumenteerde hij. De advocaat waarschuwde ook voor een constitutionele crisis als het proces wel zou doorgaan: enerzijds omwille van de confrontatie tussen de verschillende takken van de overheid die werden aangeklaagd, anderzijds omdat het proces volgens hem ook de gerechtshoven en de overheid lijnrecht tegenover elkaar zet.

Volgens de advocaten van de jongeren is de klimaatzaak historisch, vergelijkbaar met bijvoorbeeld 'Brown v. Board of Education', de zaak die in 1954 een einde maakte aan rassenscheiding op openbare scholen.

De naamdrager van de zaak, Kelsey Juliana (21), is het daarmee eens. Ze ziet de uitspraak van het hof van beroep positief tegemoet. "Ik denk niet dat ze willen ingrijpen, dus ik ga ervan uit dat we op 5 februari ons moment krijgen in de rechtbank in Oregon om onze zaak verder te bepleiten."