Onderzoek bewijst: praktijktesten doen discriminatie op huurmarkt dalen
Structurele praktijktesten in Gent bewijzen dat discriminatie op de huurmarkt daalt wanneer vastgoedmakelaars weten dat de testen worden georganiseerd. Dat blijkt uit het onderzoek dat de Universiteit Gent een jaar lang heeft gevoerd. Het actieplatform 'Praktijktesten NU' wil dat de Vlaamse overheid werk maakt van praktijktesten op de huur- én arbeidsmarkt.
Het toont aan dat kandidaat-huurders met een beperking dit jaar in 15 procent van de gevallen een negatief antwoord kregen op hun vraag om een huis te bezichtigen, omwille van hun beperking. Voor kandidaat-huurders met een niet-Vlaamse naam ligt de discriminatiegraad op 14 procent. Een duidelijke verbetering ten opzichte van 2015, toen 21 procent van de huurders met een beperking bot ving, en 26 procent van de mensen met een vreemde naam.
Primeur
Uit het onderzoek blijkt ook dat twaalf van de 86 actieve makelaars in Gent discrimineren op basis van afkomst of beperking, zelfs na de invoering van de praktijktesten. "Gent is de eerste West-Europese stad die dit soort testen uitvoert. We zien vooral dat een kleine minderheid van makelaars systematisch discrimineert, niet alle makelaars een klein beetje. Het gaat om enkele rotte appels", zegt onderzoeker Pieter-Paul Verhaeghe. "Bij Unia werden slechts drie makelaars door de slachtoffers gemeld. Zonder proactieve praktijktesten wordt heel wat discriminatie dus niet ontdekt." De onderzoeker ziet in het proefproject een pleidooi om ook in de rest van Vlaanderen praktijktesten uit te voeren.
"Het gaat om enkele rotte appels"
Bemoedigend
Gent is de eerste stad die discriminatie op de huurmarkt systematisch in kaart brengt. "Dat het aantal gevallen van discriminatie daalt ten opzichte van 2015, is bemoedigend en toont aan dat het gevoerde beleid werkt", zegt schepen van Gelijke Kansen Resul Tapmaz. "Unia gaat nu individueel aan de slag met de kleine, hardnekkige minderheid van vastgoedmakelaars die structureel kandidaat-huurders blijven uitsluiten."
De stad belooft verdere testen om elk discriminatiedossier op te volgen. De restgroep makelaars die stelselmatig discrimineren wordt uitgenodigd voor een gesprek, vorming of verdere begeleiding op maat. Er wordt opnieuw getest na de vorming. De resultaten van de gerichte praktijktesten worden later overgemaakt aan het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia voor gevolg.
Uitbreiding naar heel Vlaanderen
Het actieplatform 'Praktijktesten NU' wil dat de Vlaamse overheid werk maakt van praktijktesten op de huur- en arbeidsmarkt. "We zien dat het vruchten afwerpt," zegt woordvoerster Jihad Van Puymbroeck van het actieplatform. "Gent doet wat de Vlaamse overheid niet doet: werk maken van praktijktesten om discriminatie écht aan te pakken," aldus de woordvoerster. "We zien een duidelijke gedragsverandering, toch wel belangrijk." "Voor ons is het duidelijk: er is een antidiscriminatiewetgeving. De overheid moet die doen naleven", aldus Van Puymbroeck. Ze wil ook dat hardleerse makelaars kunnen worden beboet. "Je kan het vergelijken met verkeersboetes. Die zorgen toch ook voor een soort van realitycheck bij de overtreder?"
Het actieplatform vindt ook praktijktesten op de arbeidsmarkt nuttig. "In Brussel starten ze daar binnenkort mee. De Vlaamse regering geeft daarentegen de voorkeur aan zelfregulering. Dat is er een beetje mee lachen," vindt Van Puymbroeck. Ze begrijpt de kritiek op de praktijktesten niet. "In de financiële sector of voor de Nationale Loterij zijn praktijktesten als instrument de normaalste zaak van de wereld. Als het gaat om discriminatie spreken we plots van een heksenjacht," besluit ze.
Immosector geen voorstander
Nochtans staat de Vlaamse immosector niet achter de invoering van praktijktesten. Dat meldt sectorfederatie CIB Vlaanderen. "Slechts een kleine minderheid discrimineert', beklemtoont de sector. "74 van de 86 Gentse vastgoedkantoren behandelen alle kandidaat-huurders op een correcte wijze."
Immokantoren waar hardnekkige discriminatie is vastgesteld, zullen nu begeleid worden door Unia. "Dat met de betrokken kantoren gesprekken worden aangegaan, is positief," zegt het CIB. "Er zijn genoeg praktijkvoorbeelden van hoe het wel moet."
De sectorfederatie wijst wel op de verantwoordelijkheid van de eigenaar. "We zijn ervan overtuigd dat vastgoedkantoren zelden tot nooit op eigen initiatief discrimineren. Ze hebben er geen voordeel bij om potentieel goede huurders uit te sluiten. Soms wil de verhuurder expliciet bepaalde groepen weren, en daar is nog werk aan de winkel."
Ook wie particulier verhuurt, wordt in Gent niet aan praktijktesten onderworpen. "Dat is een probleem, want in het verleden is reeds gebleken dat het risico op discriminatie lager ligt bij bemiddeling door een vastgoedmakelaar dan wanneer particulieren de verhuring zelf afhandelen."