We zijn wereldkampioen lichtvervuiling en volgens de NY Times profiteren niet alleen onze snelwegen daarvan

The New York Times begint met de officiële verklaring voor het 's nachts laten branden van bijna alle 2,2 miljoen Belgische verlichtingspalen: veiligheid. Maar volgens critici is dat niet het volledige verhaal. Ze beweren dat niet alleen onze wegen profiteren van de verlichting, maar ook de energieleveranciers en -distributeurs, de staat en... politici.

De krant laat Peter Reekmans, burgemeester van Glabbeek, uitleggen dat de winst van de distributiebedrijven uitbetaald wordt in dividenden aan de gemeentes die aandeelhouder zijn, én in de vorm van zitpenningen aan lokale politici die zetelen in toezichtsraden. "Dat maakt het beroep van politicus in België best wel lucratief", zegt Reekmans, die het systeem "met ingebouwde belangenconflicten" ook al in zijn recent verschenen boek aanklaagde. Hij schat het aantal bezoldigde mandaten in bestuursraden van allerlei openbare nutsbedrijven op zo'n 10.000.

Bekendste voorbeeld is de Antwerpse schepen en mandatenkampioen, Koen Kennis, die nu ook in The New York Times daarvoor vermeld wordt. De stad Antwerpen laat 's nachts 95 procent van de straatverlichting aan. De elektriciteit daarvoor koopt ze bij Electrabel en Eandis zorgt voor de distributie. Om onder meer op dit proces mee toezicht te houden, betaalt Eandis Kennis, volgens de NY Times, 10.000 euro per jaar. Het is een van Kennis' 35 politieke mandaten, waarvan de helft bezoldigd is, zo voegt de krant eraan toe. Allemaal wettelijk in orde, zegt Kennis daarvan.

Ook wijst de NY Times erop dat wij Belgen echt wel véél betalen voor onze elektriciteit, omdat Electrabel de enige producent van kernenergie in ons land is en tevens de belangrijkste energieleverancier. De gemiddelde elektriciteitsfactuur voor Belgische gezinnen is sinds 2010 met 40 procent gestegen tot zo'n 900 euro, schrijft de Amerikaanse journalist in het artikel. In de rest van Europa bleef die stijging beperkt tot de helft. Ook qua energieverbruik per kop staan we in Europa mee aan de top. Alleen veel koudere landen als Noorwegen, Finland en IJsland verbruiken meer energie.

Electrabel profiteert zwaar van dat enorme elektriciteitsverbruik en van de hoge prijs ervan, aldus The New York Times, dat cijfers van de Nationale Bank aanhaalt: "Een vijfde van de winst van Engie kwam de laatste tien jaar van Electrabel". Electrabel is sinds 2007 onderdeel van de Franse energiereus Engie.

Maar ook distributiefirma's én politici boeren goed, citeert de krant Michel Vercaempst (63), die in zijn 40-jarige carrière zowel voor de overheid als voor Electrabel werkte. Vercaempst vat het zo samen: ongeveer een derde van de elektriciteitsprijs voor een gezin gaat in ons land naar de distributiebedrijven, een derde naar de producenten, en een derde naar de staat. De distributienetbeheerders hebben een winstmarge van zo'n 12 procent, rekent Vercaempst voor. In Frankrijk, dat een gelijkaardig systeem hanteert, is dat maar de helft. "Dat is gigantisch, zelfs Goldman Sachs kan zulke winsten niet garanderen", aldus Vercaempst.

Volgens Koen Kennis woedt het debat rond nachtverlichting in ons land nog altijd, omdat de mensen er intussen aan gewend zijn. Maar, besluit hij, "het is simpel: één telefoontje naar Eandis vandaag en ze kunnen met één schakelaar alle lichten doven". Voorlopig blijft die bewuste schakelaar onberoerd en blijft België zichtbaar vanop meer dan 400 km boven de aarde, rondt The New York Times af.