Roy Moores nederlaag is njet tegen Trumpisme

De geschiedenis herhaalt zich. Bijna acht jaar nadat Obama's Democraten erin slaagden om in Massachusetts een Senaatszetel te verliezen, doen de Republikeinen van Donald Trump hetzelfde in Alabama. Hoe sterk de omstandigheden ook verschillen, in beide gevallen is de boodschap duidelijk: een njet aan een president.

In 2010 verwierpen de kiezers een specifiek beleid: de ingrijpende en complexe hervorming van de ziektewet, in de nasleep van een enorme recessie. Hoop en verandering zijn mooie dingen, maar hogere verzekeringspremies moeten betalen, is een andere zaak. De Democratische kandidate, Martha Coakley, stelde weinig voor, maar haar nederlaag had alles te maken met het verzet tegen Obamacare, het gevoel dat een progressieve president te snel van groei op herverdeling overstapte.

Deze keer is er een onpopulaire Republikeinse belastinghervorming als echo van de onpopulaire Democratische ziektewet van acht jaar geleden. Maar in Alabama hebben ze veel meer verworpen dan een beleid. Dit was niet zozeer een afwijzing van Trumps agenda als wel van heel zijn manier van politiek bedrijven.

Roy Moore was Trump in het kwadraat. De president wordt van grensoverschrijdend gedrag beschuldigd, Moore van verkrachting van een minderjarige. Trump flirt met racisten, Moore was een cliché uit een film over rassenhaat. Trumps populisme speelt soms in op redelijke grieven, dat van Moore was pure rancune. En in zijn campagne gokte Moore er nog veel meer dan Trump op dat de Republikeinse kiezers altijd liever op hem zouden stemmen dan op een gehate Democraat.

Moores nederlaag toont wat er zal gebeuren als Trump op een onsmakelijke blanke identiteitspolitiek blijft mikken. Democratische kiezers en vooral zwarten zullen massaal naar de stembus trekken, terwijl de Republikeinen het laten afweten. Democraten zullen op de onwaarschijnlijkste plaatsen verkiezingen winnen en de kans op een Democratische meerderheid in het Huis wordt heel groot. Misschien zal de Senaat zelfs volgen.

Koerscorrectie?

Is die toekomst onvermijdelijk? In theorie niet. Na de nederlaag in Massachusetts had Obama zijn koers kunnen bijsturen, zijn ambities kunnen temperen en kunnen tonen dat hij zijn lesje had geleerd. Uiteindelijk heeft hij dat niet gedaan, maar hij heeft het wel overwogen.

Op dezelfde manier is het theoretisch mogelijk dat Trump nu gas terugneemt, meer rekening houdt met de gevoelens van de gekleurde Amerikanen of misschien zelfs de belastingwet laat herschrijven om ze wat verteerbaarder te maken.

Maar wie gelooft dat? Het Witte Huis van Obama overwoog een koerscorrectie omdat het, ondanks al zijn gebreken, rationeel en functioneel was, in staat om een kosten-batenanalyse te maken en zijn strategie aan een nieuwe politieke situatie aan te passen. En het team van Obama had een rationele reden om door te zetten met de ziektewet: de redenering dat een ingrijpende hervorming belangrijker was dan politiek gewin.

Die rationaliteit ontbreekt in dit Witte Huis. Trump en zijn mensen maken geen kosten-batenanalyse, hebben geen visie en geen ambitie. Je kunt niet van koers veranderen als je geen kaart hebt, je kunt je plannen niet wijzigen als die er nooit geweest zijn. Misschien zullen we na dit fiasco de volgende dagen of zelfs weken een nieuwe, 'presidentiële' Trump zien. Misschien zal hij een poosje proberen te doen alsof hij de president van alle Amerikanen is. Maar niemand zal geloven dat hij het echt meent. Trump kan zichzelf af en toe controleren, maar hervallen doet hij altijd. En er is altijd Twitter, en het onweerstaanbare verlangen om de progressieven op te jutten en zijn publiek van haters en mislukkelingen te geven wat het vraagt.

Nee, er komt geen koerscorrectie. Trump blijft de man die hij is, twistziek, beledigend en absurd. Het lot van zijn partij laat hem onverschillig. Wanneer de Republikeinen in de tussentijdse verkiezingen van volgend najaar nog veel meer zetels verliezen, zullen ze weten aan wie ze dat te danken hebben.

© 2017 New York Times News Service